به گزارش كادو دونی به نقل از مهر، نشست تخصصی «ظرفیت ها و ظرافت های ادبی زبان های زنده دنیا» صبح سه شنبه ۸شهریورماه با حضور شاعران و اهالی ادبیات حوزه از سراسر كشور در دهكده گردشگری وسف قم برگزار شد.
در این نشست حجت الاسلام «محسن حسن زاده لیله كوهی» درخصوص ظرفیت های شعر با زبان انگلیسی، حجت الاسلام «فاضل سعدی» در رابطه با ظرفیت های ادبی شعر عربی، «سید احمدحسینی شهریار» درخصوص ظرفیت های شعر اردو، «سیدحیدر بیات» در رابطه با ظرفیت های ادبی زبان تركی آسیای میانه و «مصطفی سالوادری» نیز در رابطه با ظرفیت های ادبی زبان اسپانیولی به ارائه نظرات خود پرداختند.
در ابتدای جلسه حجت الاسلام «فاضل سعدی» در خصوص ادبیات و شعر امروز عرب اظهار داشت: رابطه یك عرب با شعر عربی مسئله ای قدیمی و غیرقابل گسست است به طوری در اكثر مناطق جهان عرب كم تر خانه پیدا می شود كه یا شاعر نداشته باشد یا حافظ شعر.
استاد ادبیات عرب دانشگاه تهران با بیان اینكه در زبان عربی سه نوع شعر داریم، گفت: شعر عربی شعر عمودی یا فصیح، شعر لهجه و شعر نو را شامل می شوند. با وجود آنكه جهان عرب با شعر فاصله گرفتند با شعر لهجه ارتباط بیش تری برقرار كردند و مختص محافل ادبی نیست و اكثر ترانه خوان ها نیز از این نوع شعر استفاده می كنند.
وی در خصوص شعر نوی عربی عنوان كرد: این نوع شعر نیز به چند بخش تقسیم می شود و بعضی از نویسندگان این نوع شعر به جنبه های تخیلی شعر توجه دارند و شعرهایشان حالت نثرگونه دارد به همین دلیل در نزد مردم جایگاه دو نوع قبلی را ندارد.
سعدی در رابطه با جایگاه مكاتب ادبی و تضارب افكار در زبان عربی افزود: مشتركات شعرای عرب زبان در بسیاری موارد نشان دهنده عدم اختلاف بین اهالی ادبیات است و شاید مقدس ترین مسئله در شعر شاعران مسلمان و غیرمسلمان مسئله كربلا و فلسطین به عنوان نماد مبارزه است كه در آثار بسیاری از شاعران عرب زبان دیده می شود.
ارتباط حوزه نجف با ادبیات قابل توجه است. از قرن سوم هجری رابطه حوزه با شعر دینی مشاهده می شود. حوزه نجف پنجشنبه ها تعطیل بود و محافلی تحت عنوان منتدیات برگزار می شد كه به شعرخوانی و نقد و بررسی شعر می پرداختند به همین دلیل است كه علمای نجف از ادبیات قوی برخوردارند.
حجت الاسلام «محسن حسن زاده لیله كوهی» با اشاره به كلیات شعر در زبان انگلیسی خاطرنشان كرد: نباید تصوری كه از شعر در زبان فارسی در ذهن داریم و میزان حضور شعر در زندگی مردم و اهمیت این هنر در مقایسه با هنرهای دیگر در زبان های اروپایی داشت.
استاد حوزه علمیه افزود: در اروپا شعر به یك صنف خاص و محافل آكادمیك محدود می شود و اهتمام غربی ها به آموزش ادبیات مخصوصا داستان و رمان موجب شده در مدارس خاص به طور جدی ادبیات آموزش داده شود. غیر از ادبیات فاخر، ادبیات مردمی هم وجود دارد و بیش تر ادبیات در قالب رسانه های غیر شعری مثل موسیقی مردمی، تئاتر و ... دیده می شود.
وی خاطرنشان كرد: هنرمندان از سیاست مداران و عالمان دین به مردم نزدیك ترند و القای یك فرهنگ از سوی این قشر در میان مردم راحت ترا ست. در حوزه زبان انگلیسی با پدیده جهان شهرها مواجه ایم و به همین دلیل هنرمندان انگلیسی زبان نیز از نژادهای مختلفی با پیشینه های متفاوت حضور دارند.
لیله كوهی گفت: برای تولید هنر علاوه بر فرهنگ و زبان و تفكر به عنصر ذوق نیازمند است و برای تاثیرگذاری یك اثر باید این چهار عنصر وجود داشته باشد و در زبان انگلیسی در غالب اوقات این تالیف و تركیب رخ نداده است. از سوی دیگر عدم آشنایی با نمادها و پیشینیه تاریخی و عدم آشنایی با ادبیات از سوی مردم از جمله مشكلات شعر در اروپا است به همین دلیل شعر حضور تاثیرگذاری در جهان انگلیسی زبان ندارد.
«سیداحمد حسینی شهریار» نیز كارشناس بعدی این نشست بود كه در رابطه با ظرفیت های شعر اردو عنوان كرد: امروزه دو كشور با جمعیت زیاد مخاطب زبان اردو هستند. هرچند همه مردم این دو كشور اردوزبان نباشند ولی چیزی كه بتوان به طور یقین گفت این است كه در سینمای بالیوود سالانه ۵۰۰ فیلم به زبان اردو ساخته می شود. در پاكستان نیز زبان ملی مردم اردو است.
این مترجم زبان فارسی افزود: اردو به دو قسمت اردوی خالص و اردوی مُفرّس تقسیم می شود. اردوی خالص در كراچی پاكستان و در هند نیز در مناطقی دیده می شود. اردوی مفرس از ابتدا بود و بالای ۶۰درصد از كلماتش زبان فارسی است به طوری كه سرود ملی پاكستان نیز كاملا برای فارسی زبانان قابل فهم است و ۹۰ درصد كلماتش فارسی است.
وی خاطرنشان كرد: اكثر قالب های شعری اردو از زبان فارسی گرفته شده و تحول های شعر ایران در قالب شعر نیمایی در شعر اردو نیز صورت گرفت. حتی شعری شبیه شعر سپید نیز در ادبیات اردو وجود دارد. آن چیزی كه بسیار مهم است حضور كلمات فارسی در زبان و ادبیات اردو است و جدا شدنی نیست.
حسینی شهریار در خصوص جایگاه شعر در میان مردم اردوزبان تشریح كرد: در شبه قاره هند شعر در میان مردم از قدیم جایگاه داشته وهمانطور كه ایرانیان در مناسبات مختلف به شعر حافظ مراجعه می كنند اردوزبان ها هم به غالب دهلوی مراجعه می كنند.
این شاعر اردو زبان گفت: شاعران هندی در جلسات شعر رشد می كنند اما در پاكستان شاعران از راه مطالعه طبع خود را تعالی می دهند و از این نظر شعر پاكستانی ها بهتر از هندی هاست ولی ارتباط مردم هم با شعر بسیار قابل توجه است به طوری كه در بسیاری از جلسات ادبی بیش از ۵هزار نفر شركت می كنند.
وی بیان كرد: زبان اردو چهارصد سال است ابداع شده و لفظ اردو از زبان تركی گرفته شده از سوی دیگر می توان گفت ادبیات اردو وام دار زبان مختلفی و مخصوصا زبان فارسی و عربی است.
حسینی شهریار با بیان اینكه ادبیات دینی در شعر اردو توسط شاعری چون میرعلیس وارد شده است، افزود: چراكه هر شاعر اردوزبان برای پیشرفت خود ناگزیر از مراجعه به آثار این شاعر است. او نیز تمام آثارش بیانگر مرثیه اهل بیت است. همین امر موجب شده كه هر شاعری با هر تفكر و عقیده ای با ادبیات دینی و مخصوصا شعر شیعی پیوند بخورد و تاثیر بگیرد.
چهارمین كارشناس این نشست «مصطفی سالوادوری» شاعر اسپانیولی زبان بود كه در رابطه با جغرافیای شعر اسپانیولی گفت: این زبان هم در اروپا و هم در آرمیكای لاتین حضور دارد. آمریكای لاتین از افزون بر ۲۴كشور تشكیل می شود. در آن كشورها مسلمان كم است و در السالوادور بیش از ۱۵۰ مسلمان وجود ندارد.
این شاعر اسپانیولی زبان بیان كرد: جمعیت اسپانیولی زبان بیش از ۵۰۰ملییون نفر است. ویژگی خاص این زبان آن است كه تنوعی ندارد و همه ۲۵ كشور اسپانیولی زبان به یك زبان واحد صحبت می كنند. جایگاه شعر در آن منطقه دو نوع است و شعر نیز به آكادمیك و مردمی تقسیم می شود.
وی گفت: مردم عوام هرچند كتاب زیاد نمی خوانند اما در جلسات شعر شركت می كنند و شعر را دوست دارند و این محافل معمولا در رستوران ها برگزار می شود. از سوی دیگر در حال حاضر شعر نو طرفدار زیاد دارد و در این اواخر ما در آن سرزمین ها توانستیم جریان شعر دینی را ترویج كنیم.
سید حیدر بیات نیز در پایان با اشاره فضای امروز شعر تركی و جغرافیانی زبانی آن خاطرنشان كرد: سخن گفتن از زبان تركی جمع بندی سختی دارد به دلیل اینكه گستره جغرافیایی وسیعی دارد. از سوی دیگر این زبان از حدود ۷قرن میلادی به وجود آمده و دو سه قرن با سكوت مواجه است. پس از آن است كه آثار مختلفی به زبان تركی تالیف می شود.
این كارشناس زبان تركی افزود: زبان تركی آذربایجانی و عثمانی نیز از قرن ۱۶ هجری شكل می گیرد. تركی قاراخانی و جغتایی نیز از دیگر گونه های زبان تركی است. نكته مهم این است كه تا دوره صفوی با تاریخ ادبی مشتركی مواجه ایم به طوری كه همه ترك زبان ها با آثار هم آشنا هستند به طوری كه درخصوص زبان فارسی نیز این چنین بود.
وی بیان داشت: در جهان ترك چند نوع مخاطب شعر داریم. در بخش غربی دنیای ترك رمان ها به چاپ سیصدم می رسد ولی شعرخوان كم وجود دارد. از سوی دیگر در بخش شرقی مخاطب شعر فروان است. هم چنین در آسیانه میانه باید ادبیات روسی را بررسی كرد چرا كه تركی آن مناطق از ادبیات روسی متاثر بودند. ترك ها چین هم به سمت رمان و مدرنیسم گرایش پیدا كردند. هرچند شعر جایگاه خود را نیز دارد.