تنها ایرانیها نگران امیرخانی نیستند وطن فارسی نگران جانستان کابلستان به گزارش کادو دونی، جانستان کابلستان پل های شکسته و فراموش شده میان دو ملت را باردیگر ترمیم کرد و راه ها برای آشنایی بیشتر و همدلی بیشتر میان این دو پاره جدا افتاده وطن فارسی را هموار کرد. خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب، جواد شیخ الاسلامی: انسان های کمی هستند که هم در کشور خودشان محبوب باشند و هم در کشور یا کشورهای دیگر برای خودشان محبوبیتی مردمی و فرادولتی دست و پا کرده باشند. رضا امیرخانی به جهت نوشتن کتاب «جانستان کابلستان» نگاهی باردیگر به افغانستان انداخت و با پس زدن داستانهای غیرواقعی از آن مردمان، باب آشنایی دو ملت را باز کرد؛ آن هم در زمانه ای که در ایران کسی به افغانستان هیچ توجهی نداشت یا اگر توجه داشت، تنها از زاویه مسایل امنیتی و با نگاهی تهدیدمحور بود. «جانستان کابلستان»، آینه ای پیش روی ایران و افغانستان نوشتن جانستان کابلستان بود که امیرخانی را به نویسنده ای محبوب در بین مردم افغانستان تبدیل کرد. در واقع مردم افغانستان خودشان را به نحوی مدیون امیرخانی می دانند، چونکه او در حالی که مهاجرین و مردم افغانستان صدایی نداشتند و صدایشان از لابه لای انبوه اخبار منفی به گوش مردم ایران نمی رسید و کلیدواژه مرسوم در ایران کلمه «افغانی بگیری» بود، آینه ای پیش روی مردم ایران و افغانستان گذاشت و به آنها یادآوری کرد که هردو یکی بوده اند و یکی هستند و در فضیلت های تاریخی و فرهنگی و دینی و زبانی و ادبی و… مشترک هستند. و نشان داد که حتی همین امروز هم نزدیک ترین و شبیه ترین مردمان به هم، مردمان ایران و افغانستان هستند. و نشان داد که شبیه ترین و نزدیک ترین خاک به خاک ایران، خاک افغانستان است و بالعکس. امیرخانی زمانی به افغانستان سفر کرد و سفرنامه «جانستان کابلستان» را نوشت که حتی نخبگان ایران درکی از افغانستان نداشتند و نگاه عموم نیز متأثر از فضای رسانه ای مقابل مهاجرین، نگاهی تحقیرآمیز و از بالا به پایین بود. «جانستان کابلستان» امیرخانی پل های شکسته و فراموش شده میان دو ملت را باردیگر ترمیم کرد و راه ها برای آشنایی بیشتر و همدلی بیشتر میان این دو پاره جدا افتاده «وطن فارسی» را هموار کرد و پس از آن بود که نخبگان و رسانه های ایران با نگاهی دیگرگونه به افغانستان پرداختند. شاید اگر همت عالی و متعالی امیرخانی در نوشتن این کتاب نمی بود، ما هنوز با همان نگاه های کاریکاتوری در دهه شصت و هفتاد به افغانستان می نگریستیم و درک و دریافت مان از مردمان این کشور، حتی یک متر هم پیش نمی آمد. او بعد از جانستان کابلستان دیگر افغانستان را رها نکرد و از همان سال انتشار کتاب تا همین روزها و هفته ها هرجایی که نامی و یادی از افغانستان و فرهنگ و ادبیات و زبان فارسی افغانستان بود، حاضر بود و نه فقط نگران افغانستان، حتی نگران و پیگیر ادبیات افغانستان هم بود. رضا امیرخانی هم بی مناسبت و بامناسبت از وضعیت زبان فارسی در افغانستان گلایه می کرد، هم به فراخور جلسات نقد و بررسی، ادبیات داستانی افغانستان را دنبال می کرد. یادم است در یکی از همین جلسات با عنوان «تصویر رنج مردم افغانستان در ادبیات»، نقدی به آثار خالد حسینی داشت و معتقد بود آن چه خالد حسینی می نویسند تصویر حقیقی مردم افغانستان نیست و بیشتر تصویر مورد علاقه غرب از زندگی مردم این سرزمین است. و تاکید و توجهش این بود که داستان مردم افغانستان را کسانی باید بنویسند که از درون این ملت جوشیده باشند و از چم و خم فرهنگ و جامعه و ادبیات این مردم آگاه باشند. نسل های دوم و سوم مهاجرت، مدیون جانستان خوب است گفته شود که امیرخانی تنها ایرانیان را با افغانستان و تاریخ و فرهنگ و مردمانش آشنا نکرد، بلکه طیف وسیعی از نسل های دوم و سوم مهاجرت در ایران را نیز باردیگر با این جغرافیا آشتی داد و آنها را از بحران بی هویتی که دامن گیر نسل های تازه مهاجرت بود، نجات داد. دوستان و آشنایان افغانستانی زیادی از نسل های دوم و سوم مهاجرت سراغ دارم که تا قبل از خواندن جانستان کابلستان، به جهت تجربه تحقیرهایی که به خاطر ملیت پدری یا مادری تجربه کردند، رغبتی به آشنایی با افغانستان نداشتند و حتی رنگ پرچم کشور پدری خویش را نمی دانستند و بلکه از این کشور نفرت هم داشتند. این نسل که هیچ شناختی از افغانستان نداشت و از سویی در ایران هم به رسمیت شناخته نمی شد، همواره گرفتار نوعی از بحران هویتی بود. نه کششی به افغانستان داشت و اطلاعی از تاریخ و فرهنگ و جغرافیای این کشور داشت، نه از جانب ایران که در آن زاده شده بود و زیست کرده بود و نوشتن و خواندن آموخته بود و عاشق شده بود و فارغ شده بود، مورد پذیرش قرار می گرفت. این بحران هویتی، و این هویت سرگردان، با خواندن جانستان رفع شد و حتی در موارد بسیاری تبدیل به علاقه شد. علاقه ای توأمان به ایران و افغانستان که ازقضا عصاره جانستان کابلستان بود و امیرخانی از نوشتن این کتاب، نیتی جز این نداشت که پاره های جدا افتاده وطن فارسی را باردیگر به هم پیوند زند. بگذریم. در رابطه با جانستان و ثمرات و برکاتش می توان خیلی نوشت و گفت. آن چه خواستم در این مختصر به آن اشاره کنم، همین بود که رضا امیرخانی نه فقط در ایران، بلکه در افغانستان و در بین مهاجران افغانستانی نیز، نویسنده ای محبوب و دوست داشتنی است. امیرخانی راوی همدلی ها و برادری ها و یادآور اشتراکات تاریخی و فرهنگی هزاران ساله میان ایران و افغانستان است. او به جای دمیدن در آتش اختلافات و نیز به جای هیاهوهای نژادپرستانه و مهاجرستیزانه که اینروزها سکه رایج در فضای رسانه ای است، همواره از «وطن فارسی» حرف می زند و به انسان ایرانی و افغانستانی یادآوری می کند که این مرزها جز خطوط «مِید این بریطانیای کبیر!» نیستند. مردم و نخبگان افغانستان، نگران حال رضا امیرخانی همین هاست که سبب شده اینروزها نه فقط علاقمندان ایرانی اش نگران او باشند، بلکه خیلی از مردمان افغانستان نیز نگران و چشم براه و دست به دعا باشند تا او را باردیگر سر پا و سلامت ببینند. در این یکی دو روزه پیام ها و یادداشت ها و شعرها و دعاها و اظهارنگرانی ها و اشک های زیادی از سمت مردم افغانستان به سمت رضا امیرخانی روانه شده و چه بسا آهنگ صدایشان و نجوای عاشقانه شان با خدا برای سلامتی رضا امیرخانی، کمتر از علاقمندان ایرانی رضا صمیمانه تر و نگران تر و ملتمسانه تر نباشد. هرچه باشد رضا امیرخانی در حق این مردمان محبتی کرده که بسیاری ها نکردند و چنان که گفتم، مردم افغانستان خودشان را مدیون امیرخانی می دانند. من اصلا نمی خواهم از افغانستان دل بکنم... به امید سلامتی رضا امیرخانی و به یاد او این خطوط از جانستان کابلستان را با هم بخوایم و برای او طلب سلامتی کنیم: - «و باز یادم هست در ورودِ به ایران، مثلِ همیشه نبودم... هر بار وقتی از سفری به ایران برمی گردم، دوست دارم سر فرو بیافکنم و بر خاک سرزمین م بوسه ای بیافشانم... این نخستین بار بود که چنین حسی نداشتم... برعکس، پاره ای از تن م را به جا گذاشته بودم پشتِ خطوطِ مرزی، خطوطِ چرت و بی روحِ مرزی... خطوطِ «مید این بریطانیای کبیر»! پاره ای از نگاهِ من، مانده بود در نگاهِ دخترِ هشت ماهه... بلاکشِ هندوکش…» - «اشک توی چشم هام جمع می شود. این جا تنها جای عالم، خارجِ ایران است که می توانی برگِ پذیرشِ هتل را به خط و زبانِ فارسی پر کنی…» - «کم تر جایی است در عالم که این جور تاریخ ش به جغرافیا نزدیک شود. شاید فقط بتوان میدانِ نقشِ جهانِ اصفهان و مسجدِ ایاصوفیای استانبول را مثال آورد. برای فرهنگ های دیگر شاید رم و آتن نیز چنین شکوهی داشته باشند. هرات برای من، جایی است که جغرافی ش با تاریخ پی وند می خورد. نمی دانم می شود مثلِ واژهٔ ژئوپلیتک واژه ای جعل کرد برای این هم پوشانی یا نه. هر دیوارِ هرات، هر برجِ قلعه، هر منارهٔ مسجد، راوی قسمتی از تاریخِ مشترک ماست». - «جوان مرد مردمی هستند مردمِ این دیار». - «حملهٔ محمودِ افغان، به هیچ رو، یورش نبوده است، شورش بوده است. شورشی درونِ یک حکومتِ بزرگ. ما حتا تاریخِ هزاران سالهٔ ایرانِ بزرگ را با مرزهای سیاسی زیرِ دویست ساله می نویسیم و بعد انتظار داریم فرهنگِ غریب نوازی داشته باشیم!؟» - «بی گانه ستیزی اگر باید، برمی گردد به بی گانه ای که قصدِ چپاولِ سرزمین مان را داشته باشد، نه به هم سایهٔ هم خونی که تازه دیوارِ بینِ خانهٔ ما و او را همان بی گانه کشیده است». - «من اصلا نمی خواهم از افغانستان دل بکنم. حالا می فهمم که این خاک کش دارد یعنی چه…» منبع: كادو دونی 1404/09/14 11:09:48 5.0 / 5 3 تگهای خبر: ادبیات , انتشار , تصویر , رسانه این مطلب کادودونی را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط فاصله گرفتن طنزپردازان از نثر و تمرکز بر کار رسانه ای صدمه است سانحه برای رضا امیرخانی دموکراسی یا دموقراضه بازهم پر فروش آیا کارگردان مشهور آمریکایی سینما قربانی شبکه پدوفیلی نخبگان شد؟ به همراه عکس و فیلم نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۴ بعلاوه ۳