از مشاور نخست وزیر تا گل آقای مردم ایران طنزی که فضای بسته را شکست کادو دونی: کیومرث صابری فومنی مشهور به گل آقا نویسنده، طنزنویس، معلم و بنیانگزار هفته نامه گل آقا و مؤسسه گل آقا بود. خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب، طاهره طهرانی: روی جلد بالاتر از نام مجله با خط نستعلیق نوشته بود «یک زبان دارم دوتا دندان لق / می زنم تا زنده هستم حرف حق!» پس از زنده هستم یک ابرو باز کرده بود و «می توانم» را گذاشته بود جایش. کیومرث صابری فومنی مشهور به «گل آقا» ۷ شهریور ۱۳۲۰ به دنیا آمد؛ او نویسنده، طنزنویس، معلم و بنیانگزار هفته نامه گل آقا و مؤسسه گل آقا بود. صابری فومنی در صومعه سرا گیلان متولد شد و تحصیلات دانشگاهی اش را در رشته های ادبیات تطبیقی و علوم سیاسی در دانشگاه تهران به پایان رساند. پس از انقلاب در دولت موقت بعنوان مدیر کل بازرگانی وزارت آموزش پرورش مشغول بکار شد، در دولت شهید رجایی هم مشاور فرهنگی نخست وزیر بود. او با طنزی تاثیر گذار و گزنده در دوران بعد از انقلاب ایران، توانست میزان تحمل مسئولان حکومتی را در مقابل طنز بالا ببرد. صابری فومنی قبل از انقلاب نیز در مجله طنز توفیق فعالیت می کرد و بعد از انقلاب به پست های آموزشی و مشاوره ای در وزارت آموزش و پرورش و دولت رسید، اما در سال ۱۳۶۲ از کار دولتی کناره گیری کرد و سال بعد به نوشتن یادداشت های طنز تحت عنوان «گل آقا» در روزنامه اطلاعات پرداخت که همین ستون، بعدها منجر به احیای طنز مطبوعاتی در ایران شد. تولد هفته نامه گل آقا با ظهور هفته نامه «گل آقا» به مدیریت کیومرث صابری فومنی، طنز مطبوعاتی ایران پس از انقلاب گرفتار تغییرات مهم و نقطه عطفی شد. با تلاش او بود که طنز سیاسی-اجتماعی به فضای مطبوعات رسمی برگشت، بعد از وقفه و محدودیت در سالیان اول انقلاب و جنگ، که ستون طنزی به نام «دو کلمه حرف حساب» روزنامه اطلاعات آغازگر آن بود. این ستون با نقد جدی اما مؤدبانه از رفتار دستگاه های دولتی و مسئولان، زمینه ساز چاپ هفته نامه مستقل طنز «گل آقا» شد. از سوی دیگر تفاوت اصلی طنز گل آقا با نمونه های پیشین، بخصوص مجله توفیق، در نگاهی بود که نسبت به نهاد قدرت _نه به صورتی تنفرآمیز_ بلکه طنزی نمکین، مضحک و در عین حال انتقادی و نیش دار داشت. این موجب شد که طنز گل آقا فضای بسته را بشکند و بشکلی نجیب تر و قابل قبول تر با قدرت شوخی کند. گل آقا توانست مخاطب وسیع تری جذب نماید و طنز را از فضای نخبه گرایانه بسمت مخاطبان عام بیاورد بدون این که از ارزش ادبی متن کم شود یا مطالب طنز صورتی نازل پیدا کند. یکی از خاصیت های مهم آن استفاده گسترده از کاریکاتور و تصویرسازی روی جلد نشریه بود که در آن سال ها نوآورانه به شمار می رفت. هفته نامه گل آقا با حفظ خطوط قرمز سیاسی، طنزی با وقار، هنرمندانه و فکاهی ارائه می داد که سبب تلطیف فضای پرتنش اجتماعی و سیاسی و جلب توجه خوانندگان در طبقات مختلف شد. از سوی دیگر حضور گل آقا موجب شد تا راه برای توسعه دیگر نشریات طنز باز شود و سبک و متد جدیدی در طنزنویسی مطبوعاتی شکل بگیرد. می توان گفت گل آقا نه فقط طنز مطبوعاتی بعد از انقلاب را احیا کرد، بلکه فضای طنز سیاسی را بسمت ارتباط سازنده تر با نهادهای قدرت هدایت نمود و اهمیت بالای ی در ارتقاء جایگاه طنز در جامعه ایران داشت. طنز کیومرث صابری فومنی به خاطر زبان استوار، استفاده ظریف از ادبیات کهن و نثر سهل و ممتنع شناخته شده است. وی در شعر، نثر و طنز توانایی زیادی داشت. همکاران گل آقا، ستون ها و نام های مستعار با کیومرث صابری فومنی (گل آقا) چندین نویسنده و هنرمند شناخته شده همکاری داشتند که تعدادی از آنان با اسامی مستعارشان هم معروف شدند. همچون ابوالفضل زرویی نصرآباد، منوچهر احترامی، احمد عربانی (کاریکاتوریست که با گل آقا همکاری طولانی داشت)، عباس خوش عمل کاشانی با نام مستعار «شاطر حسین»، پرویز روحبخش با نام مستعار «کارمند الشعرا»، گیتی صفرزاده، سردبیر ماهنامه گل آقا، مرتضی فرجیان، ابوالقاسم حالت، محمد خرمشاهی، بهاالدین خرمشاهی، محمد پور ثانی، عمران صلاحی، ابوتراب جلی و محمدعلی گویا. این افراد با گل آقا همکاری کردند و در ستون ها و بخش های مختلف نشریه قلم زدند یا کاریکاتور طراحی کردند. گل آقا به سبب فضای صمیمی و آزادی که در مجموعه فراهم می کرد، توانست تیمی خلاق و تاثیر گذار از طنزپردازان و هنرمندان را گرد آورده و طنزی فاخر و ماندگار تولید نماید. از بین ستون ها و صفحه های هفته نامه طنز گل آقا، بعضی معروف تر بودند. مثل ستون «دو کلمه حرف حساب» که از دی ماه ۱۳۶۳ در روزنامه اطلاعات آغاز شد و کیومرث صابری فومنی با نام مستعار گل آقا آنرا می نوشت. این ستون طنزی سیاسی-اجتماعی و انتقادی بود که خیلی از چهره های سیاسی و نهادهای دولتی را نقد می کرد و آغازگر طنز مطبوعاتی معاصر بعد از انقلاب بحساب می آید. مجموعه شخصیت های طنزی مثل «شاغلام» (نماینده مردم عادی)، «مش رجب»، «کمینه بنده حقیر سراپا تقصیر»، «غضنفر»، «ممصادق» و «کمینه عیال ممصادق» که در قالب داستان ها و طنزهای مکتوب و تصویری در مجله ظاهر می شدند و بشدت مخاطب پسند بودند. ستون «پیر ما گفت» هم به قلم منوچهر احترامی که در اواخر عمر کیومرث صابری در گل آقا چاپ می شد. این هفته نامه کاریکاتورهای سیاسی و اجتماعی برجسته که علاوه بر متون طنز، بشدت در جذب مخاطب مؤثر بودند. گل آقا با این ستون ها و شخصیت ها توانست طنز سیاسی و اجتماعی نوینی را به جامعه عرضه نماید که هم هنرمندانه بود و هم قدرتمند در نقد. این مجموعه ها و ستون ها در فضای فرهنگی ایران بعد از انقلاب نقش بسیار مهمی ایفا کردند و مخاطبان وسیعی داشتند. صابری فومنی دو فرزند داشت، یک پسر به نام آرش و یک دختر به نام پوپک. آرش در سال ۱۳۶۴ به سبب یک سانحه تصادف درگذشت و این حادثه داغ سنگینی بر دل خانواده گذاشت. پوپک صابری فومنی بعد از درگذشت پدر، مدیر مسئول هفته نامه گل آقا شد و به ادامه راه او در عرصه طنز و مطبوعات پرداخته است. عاقبت کیومرث صابری فومنی (گل آقا) در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۳ از دنیا رفت. با این وجود شخصیت و کارهای او در حوزه طنز و ادبیات معاصر ایرانی بسیار تاثیر گذار باقیمانده اند. بطور خلاصه، این باعث شد که طنز گل آقا فضای بسته را بشکند و بشکلی نجیب تر و قابل قبول تر با قدرت شوخی کند. آرش در سال ۱۳۶۴ به جهت یک سانحه تصادف درگذشت و این حادثه داغ سنگینی بر دل خانواده گذاشت. با این وجود شخصیت و کارهای او در حوزه طنز و ادبیات معاصر ایرانی بسیار تأثیرگذار باقی مانده اند. منبع: كادو دونی 1404/06/08 11:29:12 5.0 / 5 6 تگهای خبر: آموزش , ادبیات , تصویر , تولد این مطلب کادودونی را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط از آقاتختی تا شاهرخ ضرغام پهلوانان با قصه ها نمی میرند! پژوهشگر ارشد حوزه آمریکا تجلیل شد روایت دق کردن اسیر ایرانی با نامه جعلی منافقین نجات جان ۷۵۰نفر از مرگ تغییر رویکرد حکمرانی در فرهنگ و هنر بعد از جنگ 12 روزه ضروریست نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۱ بعلاوه ۵