دولت آبادی در اختتامیه جایزه ما مطرح كرد؛
ادبیات جدی از من شروع نمی گردد
محمود دولت آبادی اظهار داشت: ادبیات جدی از من شروع نمی گردد. ادبیات جدی از دیگری شروع می شود. ممکنست ادبیات سرانجام به منیت نویسنده منجر شود ولی اگر مقرر است ادامه پیدا کند حتما باید از دیگری نوشت.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر، مراسم اختتامیه نخستین دوره جایزه ادبی «ما» که آثار داستانی و مجموعه های شعر منتشرشده در سال ۱۳۹۹ را داوری کرد، روز گذشته جمعه ۲۳ اردیبهشت در مؤسسه مطالعات فرهنگی بهاران با حضور علاقه مندان ادبیات و محمود دولت آبادی، احمد جلیلی، حسن کیائیان، افشین شاهرودی، ضیا الدین خالقی و… اجرا شد.
در ابتدای این مراسم، که عباس ثابتی راد، روزنامه نگار، اجرای آنرا برعهده داشت، محمد هاشم اکبریانی دبیر جایزه ادبی «ما» ضمن خوشامدگویی به حاضران و تشکر از شرکت چسب سینا بابت حمایت مالی از این جایزه به توضیح چگونگی راه اندازی این جایزه پرداخت و اظهار داشت: متأسفانه جوایز ادبی در جامعه ما، جریان ساز و حرکت آفرین نیستند که این امر هم دلیلهای خاص خودش را دارد و فقط به ضعف جوایز و گردانندگان آن مربوط نمی گردد. بطورمثال فقدان آثار داستانی قدرتمند و یا آثار برجسته در زمینه شعر همچون این دلیلهای است که موجب می شود کتاب های برگزیده، با وجود انتخاب از جانب جوایز نتوانند در سطحی گسترده موفق به جذب خواننده شوند.
وی اضافه کرد: با این وجود وجود جوایز ادبی، هرچند کوچک و محدود، وجودشان بسیار بهتر از نبودشان است چون به اندازه خودشان و کم یا نسبتاً زیاد بر جامعه مخاطب، تأثیر می گذارند.
دبیر جایزه ادبی ما با اشاره به اینکه همیشه گفته ام کاش اقشار مختلف مانند زنان خانه دار، پزشکان، مهندسان، معلمان و بقیه گروه ها صاحب جایزه ای مخصوص به خود باشند تا سلایق همسو با آنها آثار برتر خودرا بشناسند اضافه کرد: وجود جوایز مختلف، تکثر و تنوع دیدگاه ها را نشان میدهد که در هر عرصه ای همچون ادبیات حائز اهمیت می باشد.
وی در انتهای سخنان خود نتیجه گرفت: با چنین نگاهی بود که جایزه ادبی ما شکل گرفت و کار خودرا شروع کرد تا بتواند نقشی هر چند اندک در معرفی آثار درخور ایفا کند.
سخنران بعدی مراسم محمود دولت آبادی بود که از ضرورت نوشتن درباره دیگری سخن گفت و اضافه کرد: این روزها نویسندگان جوان کتاب هایشان را برایم می فرستند و اگر فرصت کنم می خوانم و حتی با آنها درباره کارهایشان حرف می زنم. اخیراً به یکی از همین دوستان نویسنده گفتم آنچه در مناسبات اجتماعی ادبیات غایب است حضور یکدیگر است؛ یعنی همین دیدن ها و گفت و شنودها. متأسفانه جایی را سراغ ندارم که نویسنده ها دور هم جمع شوند و از کتاب حرف بزنند و این کاستی احساس می شود و بنا بر این معتقدم برگزاری چنین جایزه هایی مطلوب است و این پیشنهاد را دارم که نویسندگان به دیگران هم توجه داشته باشند و حس نیازمندی خودرا پنهان نکنند.
وی با اشاره به اینکه در بیشتر کتاب هایی که این روزها منتشر می شود روایت ها اول شخص هستند بیان داشت: این مساله سبب آن می شود که نویسنده فقط احساسات خودش را بنویسد. باید گفت ادبیات جدی از من شروع نمی گردد. ادبیات جدی از دیگری شروع می شود. ممکنست ادبیات سرانجام به منیت نویسنده منجر شود ولی اگر مقرر است ادامه پیدا کند حتما باید از دیگری نوشت.
این نویسنده در توضیح سخن خود اظهار داشت: هر آدمی می تواند یکبار درباره خودش بنویسد اما برای بار دوم این مساله امکان پذیر نیست. ادبیات یک امر اجتماعی است و بنا بر این باید از دیگری شروع شود. اگر نویسنده نتواند در محیط اجتماع رخنه کند؛ یار بگیرد و یا نتواند دیگری را دوست داشته باشد فقط یک کتاب می تواند بنویسد که چنین نوشتنی برای هر انسانی امکان پذیر است چون هر فرد زندگی و تجربیاتی دارد که می تواند گفته یا نوشته شود.
دولت آبادی با اشاره به گفته ای از سامرست موآم بیان داشت: من همیشه از سامرست موآم حرفی را نقل می کنم و معتقدم یکی از سخنان آزموده ادبیات معاصر دنیاست. او می گوید هر آدمی یک کتاب می تواند بنویسد اما نویسندگی از کتاب دوم شروع می شود. نویسنده وقتی نخستین کتابش را درباره دیگری بنویسد؛ کتاب بعدی او هم درباره دیگری خواهد بود اما اگر کتاب اول نویسنده ای از من شروع شده باشد کتاب بعدی اش را باید از کسی دیگر شروع کند وگرنه حرفی برای گفتن ندارد. خرسندم از این که شما علاقه مندان به ادبیات این جا هستید. ادبیات در این کشور همیشه مورد قهر است و در لحظاتی نیز شاعر، نویسنده و ادبیات مورد غضب قرار می گیرد.
وی در این مورد مثالی ذکر کرد و اظهار داشت: آن موقع ها وقتی مرا دستگیر کردند، می پرسیدم برای چه من را بازداشت کردید؟ آیا من عضو حزبی بودم، چریک بودم و یا اخلالگر که من را گرفتید و جوابم را چنین می دادند که چون ما برای بازداشت هرکسی می رویم دو کتاب از شما در خانه اش وجود دارد. هر کسی که می خواهد سمت نوشتن برود باید بداند که راه خیلی مشکل است هرچند در شروع آسان به نظر بیاید؛ چونکه «افتاد مشکل ها» یش بعدها شروع می شود.
احمد جلیلی فعال ادبی، شاعر و روانپزشک سخنران بعدی مراسم بود که درباره جایزه های ادبی صحبت کرد و درباره خلاء جایزه های ادبی در سالهای قبل اظهار داشت: جایزه های ادبی در هر دوره مانند چراغی، مسیر حرکت ادبی و جریان های ادبی را روشن می کنند و می توانند موجب شکل گیری اتفاقات قابل توجهی در عرصه ادبیات شود.
دبیر سابق جایزه بیژن جلالی با اشاره به برگزاری جایزه شعر بیژن جلالی، اظهار داشت: راه اندازی جایزه شعر جلالی با هدف روشن کردن چراغی تازه در عرصه شعر بود. البته سختی های بسیاری داشت. همراهان فراوانی همچون زنده یاد سیمین بهبهانی هم تلاش کردند تا جایزه شعر بیژن جلالی شکل گیرد. هر چه بود، پس از راه اندازی جایزه جلالی و بعد از گذشت چند سال متوجه تأثیر آن بر عرصه شعر شدیم. جوایز ادبی در سالهای اخیر به تدریج فراموش شده اند و حالا شاهد برگزاری نخستین دوره جایزه ادبی ما هستیم و می توان امیدوار بود که این جایزه طی سالهای آتی رونق بیشتری بگیرد و تأثیر خودرا بر جامعه ادبی بگذارد. چونکه هر جایزه مانند چراغ روشنی فراروی شاعران و نویسندگان را روشن کرده و آنها را امیدوارتر کرده و به تکاپو می اندازد.
در بخش بعدی برنامه اسدالله امرایی دبیر بخش داستان جایزه ادبی «ما» گزارشی از کتاب های رسیده و روند داوری ها ارائه کرد و اظهار داشت: نزدیک به صد اثر در زمینه رمان و داستان کوتاه که در سال ۱۳۹۹ انتشار یافته بودند به دستمان رسید که تعداد اندکی از آنها چون سالهای پیش از ۱۳۹۹ انتشار یافته بودند از گردونه رقابت کنار گذاشته شدند. دوست داشتیم داوری هر بخش را به پنج داور بسپاریم اما از نظر مالی محدودیت داشتیم و نتوانستیم این کار را انجام بدهیم و داوری کتاب های رسیده را سه نفره انجام دادیم.
وی با بیان این مساله که تمام کتاب های رسیده به مرحله نهایی برندگان واقعی جایزه ادبی ما هستند اظهار داشت: اما ناگزیر بودیم در هر بخش دو نفر را بعنوان برگزیده انتخاب نماییم و این، کار بسیار سختی بود چون کتاب ها نزدیک به هم بودند.
دبیر بخش داستان جایزه «ما» در ادامه با ذکر مثالی از چگونگی حمایت نویسندگان خارجی از یکدیگر اظهار داشت: در خیلی از کشورها وقتی کتاب نویسنده ای منتشر می شود دیگر نویسندگان ضمن تبریک به نویسنده، به معرفی آن می پردازند، از انتشار آن استقبال می کنند و به تبلیغ کتاب می پردازند اما متأسفانه در کشور ما اغلب نه فقط چنین نمی کنند بلکه برعکس نویسنده و اثرش را نقد منفی و تخریب می کنند.
وی در ادامه و در باره پشتیبانی از جوایز در کشورهای دیگر اظهار داشت: در تمام نقاط دنیا جایزه های ادبی ساز و کار مشخصی دارند و حتی توسط دولت ها امتیازهایی هم برای جایزه ها در نظر گرفته می شود اما اینجا اینطور نیست و جوایز با مشکلات مختلفی روبه رو می شوند.
پس از گزارش اسدالله امرایی؛ بیانیه هیأت داوران بخش داستان قرائت شد و برگزیدگان عرضه شدند.
در بخش داستان کوتاه کتاب «آختامار» نوشته هماجاسمی بعنوان کتاب برگزیده و «کورسرخی» نوشته عالیه عطایی بعنوان اثر شایسته تقدیر عرضه شدند.
در بخش رمان نیز کتاب «وقایع نگاری مرگ یک دیوانه» نوشته مهدی فروتن کتاب برگزیده و «زل آفتاب» نوشته سرش چیت ساز بعنوان اثر شایسته تقدیر عرضه شدند.
امرایی، محمدهاشم اکبریانی و محمودد قلی پور داوری بخش داستان این جایزه را برعهده داشتند.
در بخش بعدی برنامه یاسین نمکچیان دبیر بخش شعر جایزه «ما» نیز گزارشی از کتاب های رسیده به بخش شعر ارائه داد و از وضعیت غبار آلود شعر امروز ایران حرف زد.
این شاعر و روزنامه نگار اظهار داشت: ما کتاب هایی را که در سال ۱۳۹۹ منتشر شدند مورد ارزیابی قرار دادیم. در این سال به سبب شیوع ویروس کرونا مجموعه شعرهای کمتری منتشر شدند اما ۵۱ کتاب به دبیرخانه جایزه ارسال شد که می توانم بگویم استقبال خوبی صورت گرفت.
نمکچیان درباره ضرورت راه اندازی بخش شعر در این جایزه اظهار داشت: شعر ایران دوران غبار آلودی را تجربه می کند و بااینکه در این سال ها ناشران مهمی همچون چشمه، مروارید و نگاه به میدان آمدند و روی آثار شاعران جوان سرمایه گذاری کردند اما بیشتر مجموعه ها به دست مخاطبان نمی رسند چون حرکت تأثیرگذاری برای شناسایی و معرفی کتاب های استاندارد وجود ندارد.
دبیر بخش شعر جایزه «ما» اضافه کرد: تبلیغات و برندسازی در جهان امروز علوم تأثیر گذاری هستند و استفاده از آنها می تواند موقعیت هر چیزی را عوض کند. بااینکه هر سال صدها عنوان مجموعه شعر منتشر می شود اما به سبب عدم تبلیغات؛ کتاب ها جایگاهی پیدا نمی کنند و حتی شرکت های پخش روی کتاب های شعر کار نمی کنند و کتابفروش ها هم حاضر نیستند مجموعه های شعر را حتی به طور امانی در قفسه بگذارند.
نمکچیان اظهار داشت: جایزه شعر «ما» برای روشن کردن چراغی دیگر در فضای غبارآلود شعر امروز ایران راه اندازی شده و با بضاعت خودمان تلاش می نماییم هر سال چند مجموعه شعر استاندارد و قابل دفاع را کشف و معرفی نماییم اما از ناشران مهمی همچون چشمه، مروارید و نگاه و ثالث که بخش مهمی از انتشار مجموعه شعرهای نسل جوان را بر عهده گرفته اند نیز انتظار داریم برای تبلیغات دراین زمینه تدبیری اتخاذ کنند و امتیازهایی را برای شرکت های پخش و کتابفروش ها در نظر بگیرند تا مجموعه های شعر به قفسه کتابفروشی ها برگردند. البته در این میان می دانیم که رسانه ها و منتقدان نیز باید پای کار بیایند و روی حوزه شعر بصورت جدی تمرکز کنند.
در قسمت بعدی برنامه، بیانیه هیأت داوران بخش شعر خوانده شد و مجموعه «سارا» سروده رضا یاوری بعنوان کتاب برگزیده و مجموعه «صدای من را از خواستن می شنوید» سروده آرش نصرت اللهی بعنوان اثر شایسته تقدیر عرضه شدند.
ضیا الدین خالقی، افشین شاهرودی و یاسین نمکچیان دبیری بخش شعر جایزه «ما» را بر عهده داشتند.
در اختتام مراسم دو شاعر برگزیده، رضا یاوری و آرش نصرت اللهی، به شعرخوانی پرداختند و یاسین نمکچیان پیش از شعر خوانی رضا یاوری بار دیگر پشت تریبون رفت و اظهار داشت: حدود ۱۶ سال پیش شاعر جوانی از مشهد برنده نخستین دوره جایزه شعر «خبرنگاران» شد و همراه همسر، فرزند و دوستش به مراسم پایانی آمد و وقتی به کتابفروشی ثالث محل برگزاری مراسم اختتامیه در آن سال رسید چشمهایش به محمود دولت آبادی و شمس لنگرودی که افتاد از شوق گریه اش گرفت. آن شاعر برگزیده غلامرضا بروسان بود که بعدها به چهره شناخته شده ای تبدیل شد اما یک تصادف وحشتناک جان خودش، همسرش و فرزندش را گرفت و اجازه نداد بیشتر بماند و بنویسد.
نمکچیان اضافه کرد: امروز هم یک شاعر از مشهد برگزیده نخستین دوره جایزه ادبی «ما» شده و متوجه شدم برنده این جایزه همان کسی است که ۱۶ سال پیش همراه غلامرضا بروسان به مراسم اختتامیه جایزه «خبرنگاران» آمده بود و من از لحظه ای که متوجه این مساله شدم حضور غلامرضا بروسان را در این مراسم احساس کردم و افسوس خوردم که کاش بود و رفیقش رضا یاوری را همراهی می کرد.
پس از این مقدمه رضا یاوری سوگنامه ای را خواند که درباره مرگ بروسان و همسر و فرزندش سروده شده و در کتاب «سارا» چاپ شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب