یادداشت؛
تفکر به شیوه تکنیک شش کلاه فکری ادوارد دوبونو
کادو دونی: شش کلاه فکری دوبونو به ما این امکان را می دهد که به فکر خود مسلط شویم و تنها چیزهایی را که می خواهیم، فراخوانیم.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه- سید محمود کمال آرا*
فهم عقاید دیگران همراه با تمرکز و کنترل اندیشه می تواند داشتن ذهن باز نسبت به جهان بینی های مختلف را برای اندیشه ورزان تقویت کند. انعطاف پذیری نسبت به اندیشه ها و عقاید، توانایی در طرح سوال هماهنگ و متناسب با موضوع اندیشه ورزی را فراهم خواهدنمود. اندیشه ورز باتوجه به سه عنصر اصلی آگاه شدن، آگاه ماندن و آگاه کردن، ایده هایی جدیدی در حل خلاقانه مسایل برای خود و جامعه اندیشه ورز اش می آفریند. این ها کانون متفکرانه ای است که اندیشه ورز را هنگام روبرو شدن با مسائل دشوار هدایت می کند. اندیشه ورز زمانی میتواند در ارزیابی استدلال ها منصفانه عمل کند که هنگام مواجه با تعصبش صداقت را پیشه گرفته و از پیش داوری، شرطی شدگی، خودگرایی یا گروه گرایی خویش بپرهیزد. توانایی در استدلال کردن توام با احتیاط در قضاوت و اشتیاق در بازبینی و اصلاح نگرش ها، اندیشه ورز را در فرماندهی میدان اندیشگاه، یاری می کند. تمامی کانون های اندیشه ی یاد شده زمانی با مداومت و ایستایی هم راه است که اندیشه ورز، پشتکار در کسب اطلاعات مرتبط را در صدر اقدامات خود گنجانده باشد.
فرماندهی میدان اندیشه با ادوارد دوبونو
او ذهن آدم را جادو می کند. این را آیزاک آسیموف دربارة ادوارد دوبونو می گوید و ادامه می دهد که: «خواندن آثار او موجب می شود آدم حتی به فکر کردنش هم فکر کند و به کشف حقایقی بپردازد که البته از قبل هم جلوی چشمش بوده اما آنها را نمی دیده است.»
شیوة کار دوبونو با شش کلاهی رنگی معرفی اش این است که رنگ سیاه را منفی می بیند، قرمز را عاطفی می داند، سبز را زاویه دهی و نوآوری می خواند، به رنگ زرد خوشبینانه و مثبت می نگرد، به آبی وظیفه مدیریت و تغییر کلاه ها در جلسه را می دهد و می کوشد نگرش افراد را با جابجایی کلاه تغییر دهد هر چند که همان افراد امکان دارد با تغییر کلاه هنوز بر سر موضع خود باشند که وظیفه کلاه آبی این است که مدیریت کند و در نهایت دوبونو رنگ سفید را استناد علمی و منطقی معرفی می کند.
به این ترتیب است که مسائل بسیار ساده ای طرح می کند و از مخاطبش می خواهد به راهکار این مسأله ها فکر کند. آن وقت، خودش وارد صحنه می شود و ضمن همراهی با مخاطبش در طول مسیر حل مسأله، پایه های فکری مخاطبش را نقد می کند. وی در لابه لای حرف هایش نکات کاربردی و بسیار مهمی را دربارة مهارت تفکر به مخاطب آموزش می دهد.
او در نشان دادن نحوه عملکرد مغز انسان از مثال ها و استعاره های فراوانی استفاده می نماید و مغز انسان را نوعی سیستم اطلاعاتی می داند که خودرا سازماندهی می کند به این معنا که همانطور که قطرات باران بعد از فرو افتادن راه خودرا به سمت جوی ها و چاله ها پیدا می کند، اطلاعاتی که به مغز وارد می شود نیز با سازماندهی مغز به مسیرهای آشنا هدایت می شود. در نتیجه با روش تفکر سنتی تنها قادریم به نتایجی برسیم که از پیش با اعتقادات و پیش فرض های ذهنی ما هماهنگی دارد. دوبونو این روش فکر کردن را مانعی بر سر راه کشف ایده های نو می داند و معتقد می باشد مغز انسان توانایی بیشتری برای تعریف و درک تجربیات خود دارد. روشی که دوبونو پیشنهاد می دهد، تفکر جانبی است.
شاید بتوان گفت به مرور زمان افرادی که از این تکنیک استفاده می نمایند نسبت به آن شرطی شده و ناخودآگاه قادر می شوند به سرعت سبک فکری، نقش، زاویه دید و نگرش خودرا تغییر دهند. شش کلاه فکری دوبونو به ما این امکان را می دهد که به فکر خود مسلط شویم و تنها چیزهایی را که می خواهیم، فراخوانیم. از جانب دیگر بدین وسیله می توان افراد را در جلسات و نشست ها از مسیر عادیشان بیرون کشید تا درباره موضوع مورد نظر به نوع دیگری بیندیشند.
تفکر، موضوع اصلی تفکرات دوبونو است. در طول سال های آموزش به یک دانش آموز یا دانشجو، آگاهی ها و اطلاعات زیادی عرضه شده، ولی می توان اظهار داشت که دربارة اصول فکر کردن، هیچ آموزش مستقیمی به او ارایه داده نمی گردد. دوبونو در آثارش تفکر را بعنوان یک مهارت، آموزش می دهد.
ادواردو دوبونو تکنیک شش کلاه فکری رادر آنالیز و تحلیل و مسیر دهی به اندیشه ها معرفی کرده است. او اندیشه های مبتنی بر شش کلاه فکری را؛ در اندیشه سفید: گرد آوری اطلاعات موجود، دراندیشه سبز: برای اکتشافات بیشتر و ارائه راهکار جایگزین و برای بسط بیشتر راهکارهای مفید تر و انجام یک گزینه، در اندیشه زرد: برای ارزیابی منافع و کارایی هر یک از راه حل ها، در اندیشه سیاه: برای ارزیابی کاستی ها و خطرات هر یک از راه حل ها، در اندیشه آبی: برای چکیده کردن و ارزیابی آنچه تا کنون بدست آمده است و در اندیشه قرمز: برای پی بردن به احساسات نسبت به نتیجه بدست آمده معرفی می کند.
گفتنی است ادوارد دوبونو در سال ۱۹۳۳ در مالت به دنیا آمد و در کالج سنت ادوارد و دانشگاه سلطنتی مالت در رشتة پزشکی تحصیل کرد. مدتی بعد، به دریافت دانشنامة دکترا از دانشگاه کمبریج نائل شد و بعد از آن در دانشگاه های آکسفورد، کمبریج و هاروارد به تدریس پرداخت. او وسیع ترین برنامه های آموزشی را برای آموختن مفهوم تفکر در مدرسه ها و دانشگاه ها ارائه کرد و اتحادیة پژوهشی شناخت را بنیان نهاد که حال خیلی از شرکت های مهم جهان را در بر می گیرد.
*بنیان گذار مرکز مشترک اندیشه ورزی اکو
منبع: كادو دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب