در یك نشست عنوان شد
فهم ادبیات كودك به فهم كودكی وابسته است
به گزارش كادو دونی یك پژوهشگر مطالعه كودكی ادبیات كودك را خرده نظامی ذیل نهاد كودكی می داند و اعتقاد دارد زمانی می توانیم ادبیات كودك را بفهمیم كه كودكی را فهمیده باشیم.
به گزارش کادو دونی به نقل از روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، علیرضا کرمانی، پژوهشگر مطالعات کودکی، در نشست مجازی این نهاد که با مبحث «مدرنیته، گفتمان و ادبیات کودک» به مناسبت «هفته کتاب و کتاب خوانی» برگزار شد، با بیان این مطلب اظهار داشت: کودکی ساز و کاری اجتماعی برای تمایز و در نهایت طرد انسان هایی است که فاقد دانایی و توانایی لازم برای کارکرد مؤثر در نظام اقتصادی هستند. ادبیات کودک هم ابزاری در خدمت روان شناسی رشد و شاید شعبه ای از آن برای تربیت انسان های دارای نقص و محدودیت با هدف حذف و هضم در نظام اقتصادی مدرن است.
او گفتمان را ساز و کاری برای تمایز و طرد ذکر کرد و اضافه کرد: گفتمان ها نظام های تشخیص یا نقشه خوانی برای سازمان دهی سخن یا پرهیز از پریشان گویی هستند و به عبارتی گفتمان ها آمده اند تا دنیاهای زمانه خودشان را سامان دهند و بتوانند نظام های راهنمایی برای جلوگیری از گمراهی انسان ها باشند که این کار از راه تمایز و طرد و سپس جذب و هضم انجام می شود.
کرمانی با اشاره به اینکه گفتمان مدرنیته گفتمانی برای ساماندهی دنیایی است که آنرا مدرن خواندهاند، خاطرنشان کرد: دنیای مدرن متوجه شد برای رسیدن به اهداف اقتصادی خود باید نیروی کار مناسب و کافی در اختیار داشته باشد. وظیفه گفتمان در دنیای مدرن شناسایی افراد کارآ از افراد ناکاراست و کودکان هم در دسته بندی فوکو جزء همین گروه های ناکارآمد قرار می گیرند.
کرمانی درباره رابطه ادبیات کودک و گفتمان مدرن اشاره کرد: از آن جا که در این مفهوم کودکان موجوداتی هستند که هنوز تکامل نیافته اند و برای این که شهروند کامل یک جامعه شوند، باید مراحل رشد را طی کنند، ادبیات کودک در دنیای مدرن ابزاری برای کودکانی است که طرد شده اند و بگونه ای با پذیرش تمایز بین کودکان و بزرگسالان می کوشد کاری را که روان شناسی با دیوانگان و پزشکی با بیماران می کند، با کودکان انجام دهد.
ادبیات کودک یک پدیده مدرن است
سیدمهدی یوسفی، پژوهشگر مطالعات اجتماعی هم در این گفت وگوی مجازی اظهار نمود: وقتی از طرد کودک صحبت می نماییم این طردی همراه با شکلی از پذیرش است و به مفهوم ایزوله کردن کودک و گذاشتن وی در طبقه ای خاص از جامعه، حذف او از چرخه حیاتی تولید و تصمیمات سیاسی است. این جاست که روان شناسی رشد به کمک ادبیات کودک می آید تا زنجیره ای ساخته شود برای این که این حساب و کتاب را شکل دهد که نمونه آن چگونگی نوشتن کتاب برای گروه های سنی مختلف کودکان است.
یوسفی با اشاره به اینکه در مدرنیته ابزارهای گفتمان مدرن تر و سطوح آن پیشرفته تر می شوند، اضافه کرد: مثلاً تا ۲۰۰ سال پیش در دادگاه ها فرقی بین کودک یا بزرگسال وجود نداشت و قول کودک برای قاضی مسبوق بود و باعث تنبیه یا به زندان رفتن او می شد ولی حالا چنین نیست. در واقع اصل قضیه این است که ما به کودک می گوییم چون قول تو مسبوق نیست ما به جای تو حرف خواهیم زد و هوای تو را خواهم داشت و به تو آزادی خواهیم داد. یعنی ما خویش را در جایگاه بالاتری نسبت به کودک دانسته و حتی این را لطف به او می دانیم.
او با اشاره به مدرسه بعنوان محلی که ساعاتی از زندگی کودک را متحول می کند و دستخوش فشار و زور خود قرار میدهد، افزود: این امر در شکلی بسیار غیردموکراتیک انجام می شود؛ حرف کودک هیچگاه مورد اهمیت قرار نمی گیرد و کسی از او نمی پرسد که چگونه مدرسه به جای بهتری تبدیل خواهد شد و این گونه است که او از فرایند تصمیم گیری برای محل آموزش خود هم محروم و حقوق ابتدایی اش دراین زمینه نادیده گرفته می شود.
یوسفی مساله ادبیات کودک را یک پدیده مدرن دانست و خاطرنشان کرد: اگر امروز برخی از قصه های گلستان یا مثنوی را برای کودکان مناسب می دانیم، به این مفهوم نیست که سعدی یا مولوی مؤلف ادبیات کودک بوده اند. مواردی چون مؤلف ادبیات کودک بودن، انتشار کتاب کودک، چاپ کتاب های گروه سنی مختلف و همه این ها مختص جوامع مدرن هستند. حتی می توان گفت در عصر حاضر سواد رسانه ای کودکان که ویژه‌ی دوران ماست، بیشتر از بزرگسالان است. ما در دورانی پا می گذاریم که مفهوم کودکی در آن به صورت بنیادی در حال تحول است و ادبیات کودک هم متحول خواهد شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب