در جلسه نقد و بررسی كتاب مطرح شد؛
ساختن فیلم یا نوشتن رمان درباره ی امام خمینی (ره) دشوار است
کادو دونی: به گزارش کادو دونی، بهروز افخمی در جلسه نقد کتاب روح الله اظهار داشت: ساختن فیلم یا نوشتن رمان درباره ی امام (ره) کار سختی است؛ اما در کتاب روح الله ما جهت گیری های درست، مستند، معتبر و خیال انگیز می بینیم.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر، کتاب «روح الله»؛ روایت مستند زندگی امام خمینی (ره) همزمان با شروع چهل وچهارمین دهه فجر انقلاب اسلامی در فروشگاه کتاب به نشر با حضور بهروز افخمی (منتقد)، محمد رودگر (پژوهشگر)، محمدقائم خانی (دبیر نشست) و هادی حکیمیان (نویسنده اثر) نقدوبررسی شد.
حکیمیان درباره ی ایده یابی و روند نوشتن این اثر اظهار داشت: چندین سال قبل داشتم برای خودم درباره ی امام مطالعه می کردم که دیدم ایشان چقدر پیش از دهه ۴۰ فعالیت سیاسی داشته اند؛ اما ما عمدتا امام را از سال ۴۲ می شناسیم و همه جا این شخصیت طوری معرفی شده که انگار کار سیاسی خودرا از سال ۴۲ آغاز نموده است. در ذهن من نیز این بود که کارهای سیاسی و اجتماعی ایشان از همان سال شروع شده است؛ اما در اسناد دیدم که امام خمینی در دهه ۲۰ و ۳۰ هم فعالیت سیاسی داشته است. می خواستم در این زمینه مقاله ای بنویسم که دیدم حجم آن زیاد شد و درنهایت تصمیم گرفتم که به کتاب تبدیلش کنم. تصمیم گرفتم کتابی درباره ی کارهای سیاسی و اجتماعی امام از دوران جوانی که مصادف با دوران رضاشاه بود تا سال ۴۱ که بحث لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی عنوان شد، بنویسم؛ ولی بعدها این کار به سفارش انتشارات شهرستان ادب تبدیل شد به یک اثر داستانی که کل زندگی امام را پوشش می دهد.
حکیمیان درباره ی نوع زندگینامه نویسی و جزییات این کتاب این طور توضیح داد: در مقدمه کتاب گفته ام که در این اثر فقط به رخدادها و حوادثی که در شکل گیری شخصیت امام مؤثر بوده اند پرداخته ام. علاوه بر آنها، انقلاب اسلامی و اندیشه های امام هم برایم مهم بود. بدین سبب می بینیم که در این کتاب به زندگی شخصی ایشان نپرداخته ام و حتی نگفته ام چند فرزند داشته اند. این کتاب می خواهد به چند سوال اساسی پاسخ دهد: این که چه ضرورتی داشت در ایران انقلاب شود؟ چه دلیلی داشت که این انقلاب مذهبی باشد؟ و همین طور بحث غرب ستیزی و آمریکاستیزی که یکی از مؤلفه های انقلاب اسلامی است. می گفتند غرب ستیزی در اندیشه های امام نبوده است؛ اما امام خمینی در سخنرانی هایش بیش از این که به شاه حمله کند به آمریکا حمله می کند؛ یعنی ذهنیت آمریکاستیزی از همان ابتدا در ماهیت انقلاب اسلامی بوده است. برای مثال در این کتاب با جزییات به موضوع انقلاب سفید پرداخته ام که نه فقط جریان مذهبی و ملی گراها که حتی چپ ها هم این حرف های شاه را درباره ی انقلاب سفید جدی نمی گرفتند؛ چون اساساً کلیت این ماجرا فکر شاه نبوده و برنامه هایی از طرف آمریکا بوده است.
این نویسنده اضافه کرد: بطور شخصی اجازه نداشتم که درباره ی شخصیت امام تخیل کنم. در کشور ما هنوز انسان های زیادی هستند که از نزدیک ایشان را دیده اند و طبیعتاً کار نوشتن درباره ی این شخصیت را سخت می کند. در این داستان در حد دو سه مورد و خیلی کوتاه تخیل داشته و عمدتا نقل قول ها را هم دقیقاً برمبنای اسناد و مدارک موجود آورده ام. همین طور در این کتاب برخی اسناد وجود دارند که برای نخستین بار انتشار یافته اند.
این اثر می تواند مرجع داستان نویسان و فیلم سازان قرار بگیرد
بهروز افخمی درباره ی کم بودن روایت های موجود درباره ی امام و لزوم انتشار کتاب هایی مانند «روح الله» اظهار داشت: ساختن فیلم یا نوشتن رمان درباره ی امام کار سختی است و وقتی شروع می کنید باید بدانید که آن اثر ممکنست توقیف شود یا مدت ها در حبس باقی بماند. علتش توان امام برای برپا کردن شورش است که هنوز باقی و زنده است. من درباره ی زندگی امام خمینی (ره) می خواستم فیلمی بسازم؛ اما به دلایلی نشد. کتاب «روح الله» اثر آقای حکیمیان از این نظر که از نظارت یا دخالت به دور مانده است، کار باارزش و درخشانی است. این اثر می تواند برای من منبع ساخت تعدادی فیلم شود. در این کتاب، جهت گیری های درست، مستند، معتبر و خیال انگیز وجود دارد. ذهنی خلاق این را نوشته است و می تواند مرجع کسانی قرار بگیرد که می خواهند درباره ی امام خمینی (ره) کارهای داستانی کوتاه و بلندی بصورت فیلم یا رمان تولید کنند.
این کارگردان و منتقد به ماهیت داستانی اثر اشاره نمود و اضافه کرد: فکر می کنم این کتاب علاوه بر این که معتبر و مستند است داستانی نیز است؛ یعنی با تخیل و خلاقیت رمان نویس نوشته شده است. داستان نویس کسی است که صحنه ها را می بیند و می کوشد شما را هم وادار کند به شنیدن و دیدن. نکته مهم در این شیوه نوشتن یعنی متخیل و خلاقانه نوشتن این است که امکان غرق شدن مخاطب را در فضای داستان فراهم می آورد تا خواننده برداشت خودرا داشته باشد. چه در نقد ادبی و چه سینمایی وقتی به کارهایی می رسیم که حق داستان نویسی را ادا کرده اند متوجه می شویم که تحلیل به تفسیر به رأی و دلبخواهی تبدیل می شود و نمی توان به سادگی چنین آثاری را تحلیل کرد.
چرا نمی توانیم درباره ی شخصیت امام (ره) به آسانی حرف بزنیم؟
محمد رودگر نیز به عنوان منتقد ضمن اشاره به شجاعت و شهامت نویسنده در دنبال کردن چنین سوژه ای اظهار داشت: هنرمند اگر واقعاً بخواهد کار هنری انجام دهد و عزمش را جزم کرده و کاربلد و درس خوانده هم باشد، کسی نمی تواند جلویش را بگیرد. به نظرم رقابت های سیاسی و محدودیت ها و سانسور موجب می شوند که هنرمند چندلایه پذیر شود و به سراغ کارهای ارزشمندتر برود؛ اما مشکل اصلی جای دیگری است. انقلابی بر محوریت یک شخص انجام شده است و اگر امام خمینی نبود این انقلاب نبود. این شخص در ارکان این مملکت تأثیر گذاشته است. این مسئله انکارناپذیر است؛ اما چرا نمی توانیم درباره ی این شخصیت حرف بزنیم؟ اگر جای دیگری بود درباره ی کوچک ترین اتفاقات تاریخی و سیاسی و خرده شخصیت ها و حتی خرده تیپ ها چه فیلم ها و رمان هایی ساخته نمی شد. چرا اینجا نمی توانیم؟ حقیقت این است که اتفاقاتی پس از انقلاب ۵۷ رخ داد که همچنین از ایده ها و آرمان های انقلاب -که به نظر بعضی ها بلندپروازانه بود- فاصله گرفتیم و رجوع باردیگر به آن آرمان ها از نظر برخی ها ممکنست مشکل بوجود آورد. جنگ، جنگ روایت هاست. روایتی که من می خواهم ارائه بدهم ممکنست با روایتی که روی میز برخی هاست متفاوت باشد.
وی در آخر صحبت خود درباره ی ادعای نویسنده کتاب «روح الله» اضافه کرد: ادعای آقای حکیمیان در این اثر این است که نمی خواهد رمان صفر بنویسد یا کار تاریخی ارائه دهد؛ چون کتاب های دیگری دراین زمینه نوشته شده اند. این نویسنده می خواهد روایتی را از خود عرضه نماید و می خواهد به مسئله «روایت» ارج دهد.
منبع: كادو دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب