حجت الاسلام رضا غلامی تأكید كرد
شناخت انحرافات و مقابله شجاعانه از خدمات بزرگ علامه مصباح بود
به گزارش کادو دونی یکی از خدمات بزرگ علامه مصباح، شناخت عمیق و زودهنگام انحرافات و التقاط های فکری در میدان علم و عمل، و سپس مقابله شجاعانه و بدون تعارف با این انحرافات و التقاط ها بود.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر، به همت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، مراسم گرامیداشت منزلت علمی و عملی عالم ربانی و حکیم والامقام آیت الله علامه محمدتقی مصباح یزدی با سخنرانی محمد محمدرضایی، حجت الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، موسی نجفی، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحسن میری، علی رضائیان، حجت الاسلام والمسلمین داوود مهدوی زادگان، حجت الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری، حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد نوروزی، حجت الاسلام والمسلمین مهدی امیدی، مهرداد کلانتری، عطاء الله رفیعی آتانی، حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی و مهدی جمشیدی امروز ۲۴ دیماه در مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا اجرا شد.
در ادامه سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد و رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا در مراسم گرامیداشت منزلت علمی و عملی عالم ربانی و حکیم والامقام حضرت آیت الله محمد تقی مصباح یزدی (رضوان الله تعالی علیه) از نظر شما می گذرد:
بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین، الصلاه و السلام علی رسول الله و علی آله الطیبین الطاهرین و لعنه الله علی اعدائهم اجمعین
سلام عرض می کنم خدمت شما عزیزان و ارتحال جانگداز استاد بزرگوار حضرت آیت الله علامه مصباح یزدی (رحمه الله علیه) را خدمتتان تسلیت عرض می کنم. مبحث سخن حقیر در این مراسم، خدمات علمی مرحوم آیت الله علامه مصباح یزدی است.
به نظر می رسد احصاء و تبیین خدمات علمی شخصیت بزرگی همچون آیت الله مصباح که تمام عمر خویش را صرف خدمت به اسلام عزیز و انقلاب اسلامی کرده است کار ساده ای نیست و من هم چنین ادعایی ندارم که بتوانم حق مطلب را به درستی ادا کنم لکن تلاش می کنم در وقت محدودی که هست مطالبی را دراین زمینه تقدیم کنم:
یک. خارج ساختن فلسفه و علوم عقلی از انزوا
مرحوم آیت الله مصباح یکی از شاگردان مبرز مرحوم علامه طباطبایی (ره) محسوب می شدند و خودشان هم پس از علامه طباطبایی، یکی از فیلسوفان معاصر ایران بودند. کرسی درس فلسفه ایشان در این سال ها همواره یکی از مهم ترین و جذاب ترین کرسی های فلسفی به شمار می رفت و صدها نفر شامل طلبه و غیر طلبه، به صورت حضوری و یا غیر حضوری از مباحث فلسفی علامه مصباح بهره می بردند. از شرح الهیات و برهان شفا تا شرح اسفار؛ از شرح نهایه الحکمه تا سایر دروس فلسفی استاد که از جهت دقت و عُمق، جزو برجسته ترین دروس فلسفی حوزه محسوب می شد. به نظر می آید، یکی از خدمات بزرگ استاد مصباح این بود که اولاً فلسفه را در حوزه های علمیه از حاشیه و انزوا خارج کرد و به رغم کارشکنی های مخالفین فلسفه، وارد متن حوزه نمود و ثانیاً، با ایجاد بسترهای مساعد، مانند راه اندازی کرسی های آموزش فلسفه یا تألیف کتاب های ارزشمندی مانند کتاب ۲ جلدی آموزش فلسفه، راه را برای یادگیری فلسفه در حوزه از مراحل مقدماتی تا مراحل عالی هموار کرد. ضمن آنکه رونق و گسترش آموزش فلسفه اسلامی از جانب آیت الله مصباح تنها در دایره حوزه های علمیه محدود نشد و خیلی سریع به دانشگاه ها و محیط های دانشگاهی هم سرایت کرد. البته حقیقت این است که استاد مصباح به رغم دفاع از فلسفه و به جریان انداختن آن در حوزه و دانشگاه، راه نقد فلسفه را نبست و با تاکید بر نقدپذیر بودن متون فلسفه اسلامی، فرصت هایی را برای اصلاح و تکمیل مباحث فلسفی اسلامی فراهم نمود.
دو. مواجهه پرقدرت با فلسفه های غربی
یکی از خصوصیت های منحصر به فرد دروس و تألیفات فلسفی علامه مصباح این بود که فلسفه اسلامی را رویاروی مکاتب فکریِ الحادی و سکولار غرب قرار داد. روشن است که دو سده اخیر را باید عصر اوج گیری ایسم های مدرن دانست که مناقشات فکری فراوانی را در دنیا ایجاد کرد. بخشی از این مناقشات متوجه تفکر اسلامی بود که فراتر از اندیشه مسیحی و از پایگاه عقلانیت اسلامی حرف های مهمی برای گفتن داشت. آیت الله مصباح راه استادشان مرحوم علامه طباطبایی را ادامه دادند و بر خلاف کسانی که فلسفه را برای فلسفه می خواستند یا راه مواجهه فلسفه اسلامی با فلسفه های معاصر غربی را نمی دانستند، با به میدان آوردن فلسفه اسلامی، بخش های مهمی از فلسفه های غربی را با چالش روبرو ساخت. کتاب های نقدی فشرده بر اصول مارکسیسم، ایدئولوژی تطبیقی، بخشی از کتاب ۲ جلدی آموزش فلسفه، دین و آزادی، رابطه علم و دین، معرفت شناسی انتقادی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی و از همه مهم تر دروس فلسفه اخلاق، آثاری به شمار می روند که بیشتر از سایر آثار استاد در مقام به چالش کشیدن مکاتب فکری الحادی و سکولار هستند هرچند در سایر آثار ایشان مانند جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن هم همین خط به وضوح مشاهده می شود.
سه. باز کردن راه های دشوار
در اینکه میان آرا و افکار فلسفی علامه مصباح، نوآوری هایی وجود دارد شکی نیست. این نوآوری ها در بعضی رساله ها و مقالات علمی شاگردان استاد تبیین شده است. مثلاً رویکردشان به خلوص فلسفه، یا بحث های جامعه و تاریخ؛ همینطور مباحث آیت الله مصباح در فلسفه سیاسی، حاوی نوآوری هایی است که قبلاً از جانب شاگردان استاد مورد بحث قرارگرفته و هنوز هم نیازمند بررسی و تأمل است. اما یکی دیگر از خدمات بزرگ و منحصربفرد علامه مصباح، ورود به عرصه هایی بود که جزو گلوگاه های پر پیچ و خم مباحث فلسفی شمرده می شود و حضور موفق در این ساحت ها، پهلوانی همچون آیت الله مصباح را می طلبید. برای مثال، دروس فلسفه اخلاق علامه مصباح که حقیقتاً همچون نگینی درخشان در بین دروس فلسفی آیت الله مصباح می درخشد، نمونه ای بارز از مواجهه پهلوانانه علامه مصباح با مباحث فلسفی شمرده می شود. اغلب کسانی که ظریف بین هستند اذعان دارند که مباحث فلسفه اخلاق علامه مصباح، به غیر از اتقان و استحکام، باب های تازه ای را در ساحت فلسفه اخلاق گشوده است و می تواند تا سالهای متمادی، زمینه نظریه پردازی های اندیشمندان مسلمان در این حوزه را فراهم آورد.
چهار. تئوریزه سازی معارف انقلاب
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، لازم بود تفکرات انقلابیِ منبعث از اسلامِ ناب ابتدا تئوریزه شده و ضمن عرضه آن به زبان معاصر و همینطور ایجاد یک اتمسفر فکری جدید و قوی، این تفکرات بتوانند با حل مسائل و ابهامات موجود و پیش رو، از خود در مقابل هجمه تفکرات رقیب دفاع کنند. بنظر می رسد مرحوم آیت الله مصباح در این حوزه هم مانند سایر عرصه ها پیشتاز بود. ایشان نه تنها شخص خودشان را در این میدان وقف انقلاب اسلامی کردند بلکه با تشکل سازی و به فعلیت رساندن ظرفیت ها و هم ایجاد ظرفیت های تازه، از هیچ کوششی برای تئوریزه کردن معارف انقلاب اسلامی و همینطور پاسخگویی به نیازهای فکری- دینی نظام جمهوری اسلامی کوتاهی نکردند. این در حالی بود که بعضی از علما تراز اول حوزه با وجود دِین بزرگی که انقلاب اسلامی بر گردن آنها داشت، نه تنها حاضر به مجاهدت در راه تقویت بُنیه فکری انقلاب اسلامی نشدند بلکه ترجیح دادند فاصله خویش را با انقلاب حفظ کنند تا مبادا، وجود برخی اشکالات دامن آنها را لکه دار کند. با آنکه می توان گفت به شکلی همه آثار استاد مستقیم و یا غیر مستقیم در سطح مبانی و یا در سایر سطوح، از چنین جایگاهی- یعنی تئوریزه سازی معارف انقلاب اسلامی- برخوردار می باشند لکن از باب مثال می توان به کتاب های انقلاب اسلامی و ریشه ها آن، انقلاب اسلامی، جهشی در تحولات سیاسی تاریخ، پاسخ های استاد به جوانان پرسش گر، حقوق و سیاست در قرآن، زن نیمی از پیکر اجتماع، نظریه حقوقی اسلام، نظریه سیاسی اسلام، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام اشاره نمود.
پنج. مقابله با انحراف و التقاط
یکی دیگر از خدمات بزرگ علامه مصباح، شناخت عمیق و زودهنگام انحرافات و التقاط های فکری در میدان علم و عمل، و سپس مقابله شجاعانه و بدون تعارف با این انحرافات و التقاط ها بود. گذشته از کوشش های جدی استاد مصباح در مواجهه با قرائت های التقاطی از اسلام مانند اسلام مارکسیستی در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی که تداوم آن می توانست خسارت های جبران ناپذیری را به سیستم اعتقادی و هم به جنبش انقلابی مردم مسلمان ایران وارد کند، ایشان چه در دهه پرتلاطمِ نخست انقلاب اسلامی، و چه تا روزهای پایانی عمر شریفشان، دیده بان تیزبین دو ساحت فکر و عمل بودند و هر کجا که لازم بود شجاعانه با انحرافات و التقاط های فکری مقابله کردند. در دهه هفتاد، از تزریق نسبی گرایی معرفتی به تفکر اسلامی تا ترویج پروتستانیسم اسلامی، از تحمیل رفرمیسم مسیحی به اسلام تا پیوند زدن جامعه مدنی سکولار به جامعه اسلامی، موضوعاتی بود که استاد مصباح در مقابل آنها سکوت نکرد و با ورود قاطع به صحنه، نقش مؤثری در نقد عالمانه این نوع تفکرات و به انزوا کشاندن آنها بر عهده گرفت. همینطور در دهه ۸۰ و ۹۰، از یک طرف فتنه ۸۸ و هجمه به اصل نظام جمهوری اسلامی، پس از آن، تولد افکار نوفرقانی و بعد از آن، احیا قرائت های لیبرال مآبانه از انقلاب اسلامی، سپس طراحی خلع سلاح انقلاب و هضم در غرب، برنامه های بود که استاد مصباح در مقابل آنها با قوت و شجاعت ایستاد و هزینه های سنگین این ایستادگی را هم پرداخت کرد. از بین آثار علامه مصباح دراین زمینه می توان به کتاب های پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک، معرفت شناسی انتقادی، قلمرو دین، کتاب آزادی، ناگفته ها و نکته ها، اصلاحات، ریشه ها و تیشه ها، تهاجم فرهنگی، جان ها فدای دین، جوانان و مشکلات فکری، گفتمان روشنگر درباره اندیشه های بنیادین، نقش تقلید در زندگی، توفان فتنه و کشتی بصیرت و عبرت های خرداد اشاره نمود.
شش. تقویت جریان علوم انسانیِ اسلامی
طبیعی است که محتوا و مغزافزار مدیریت جامعه اسلامی نمی تواند سکولار باشد و با پیروزی انقلاب و تشکیل نظام جمهوری اسلامی و اشتیاق مردم برای جاری و ساری شدن احکام و ارزش های الهی در حیات فردی و اجتماعی، می بایست یک دانش انسانی و اجتماعی تازه جایگزین علم انسانیِ و اجتماعی غربی و سکولار شود. هرچند تفکر شکل گیری علم دینی از قبل از پیروزی انقلاب ذهن شماری از اندیشمندان اسلامی شامل شیعه و سنی را درگیر کرده بود و پس از انقلاب اسلامی هم این تفکر در محیط های علمی همچنان حیات مختصری داشت لکن مرحوم آیت الله مصباح جزو فعال ترین اندیشمندان اسلامی در این حوزه شناخته می شوند که توانستند این تفکر را در ابعاد وسیعی به منصه ظهور برسانند. ایشان نه تنها خودشان در این حوزه آثار علمی گوناگونی عرضه دادند، بلکه با ایجاد ظرفیت های جدید و پرقدرت، یعنی مؤسسه در راه حق، مؤسسه باقرالعلوم (ع) و سپس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، و هدایت مستقیم آنها، گام های مهمی را برداشتند. چه در زمینه پژوهش و تألیف دهها اثر پرارزش در رشته های گوناگون علوم انسانیِ اسلامی، و چه در زمینه تربیت مدرس. ضمن آنکه مرحوم استاد همواره حامی مجموعه های مبتکری بودند که در این ساحت فعالیت می کردند. از آثار شخص آیت الله مصباح در باب علوم انسانی اجتماعی می توان به کتاب رابطه علم و دین، حقوق و سیاست در قرآن، نظریه حقوقی اسلام، نظریه سیاسی اسلام و پیش نیازهای مدیریت اسلامی اشاره نمود. همینطور دیدگاه های استاد در عرصه روان شناسی و تعلیم و تربیت که به صورت پراکنده در آثار گوناگون استاد قابل مشاهد است و در کتابی با عنوان «دیدگاه های روان شناختی آیت الله مصباح یزدی» از جانب مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) انتشار یافته است. همینطور در حوزه علم دینی، بررسی نظریه آیت الله مصباح یزدی در قلمرو ماهیت علم دینی را می توان در شماره ۷۶ فصلنامه کتاب نقد دنبال کرد.
هفت. دفاع تمام قد از نظریه ولایت فقیه
یکی دیگر از خدمات علمی آیت الله مصباح، دفاع قوی و مؤثر از نظریه ولایت فقیه بود. روشن است که نظریه ولایت فقیه بخصوص از دوران غیبت کبرا به بعد مورد بحث و بررسی شمار کثیری از متکلمین و فقهای بزرگ شیعه قرار گرفته است لکن در این میان، امام خمینی (ره) ضمن باز کردن پنجره جدیدی به روی جامعه اسلامی، نظریه ولایت فقیه را برای ظهور و بروز همه جانبه در عصر انقلاب اسلامی بازتعریف کرد. در طول چهل و یک سال گذشته، دشمنان انقلاب اسلامی با درک تدریجی اهمیت فوق العاده نظریه ولایت فقیه و نقش آن در حفظ و تداوم جریان انقلاب اسلامی، از هیچ تلاشی برای هجمه فکری به این نظریه دریغ نکردند و با کمک عناصر خود، شامل حوزوی و دانشگاهی، هزاران صفحه مطلب ضد آن تولید کردند. در این بین، مرحوم آیت الله مصباح از معدود شخصیت های فکری ای بودند که با همه وجود و تمام قد وارد صحنه شدند و با عرضه دقیق و عالمانه ابعاد و اضلاع گوناگون این نظریه چه از پایگاه کلام اسلامی و چه از پایگاه فقه و همینطور پاسخگویی دقیق و مستدل به شبهات و پرسش های طرح شده، از آن دفاع کردند. بعضی از آثار خود علامه مصباح دراین زمینه عبارتند از: حکیمانه ترین حکومت (کاوشی در نظریه ولایت فقیه)، سلسله مباحث اسلام، سیاست و حکومت، پاسخ های استاد به جوانان پرسشگر و پرسش ها و پاسخ ها.
هشت. تقویت بنیه فکری جوانان انقلابی
از یک سو با توجه به ظهور مراحل تازه انقلاب اسلامی و از دیگر سو با ملاحظه هجمه ها و شبهه افکنی های سنگین جریان معارض انقلاب اسلامی، تقویت بُنیه فکری جوانان انقلابی که قوه محرکه نظام اسلامی هستند همواره یک لزوم اجتناب ناپذیر شمرده می شود. دراین زمینه هم مرحوم آیت الله مصباح با درک بموقع لزوم تقویت فکری جوانان و سپس اختصاص بخش مهمی از ظرفیت شخص خودشان و همینطور مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، خدمت بزرگ و ماندگاری به انقلاب اسلامی کردند. در حقیقت، ابداع طرح ولایت از جانب علامه مصباح و اجرای دقیق آن با حضور هزاران تن از دانشجویان کشور، کار عظیمی بود که تا سال پایانی عمر شریف آیت الله مصباح ادامه داشت. من خود شاهد بودم که تحت هدایت مستقیم استاد مصباح و با وسواس فراوان، سلسله کتاب های طرح ولایت تألیف شده بود و اساتید با نظر شخص علامه از بین مدرسان توانای حوزه انتخاب می شد و به مدت ۴۰ روز در تابستان ها این طرح با کمک بسیج دانشجویی اجرا می گردید. حتی در سالهای نخست اجرای طرح شخص آیت الله مصباح هم خودشان متواضعانه در طرح ولایت برای دانشجویان تدریس می کردند و صمیمانه پاسخگوی پرسش های آنها بودند. در موفقیت طرح ولایت، همین بس که اولاً در این سال ها از تعداد متقاضیان شرکت در این طرح کم نشده است؛ ثانیاً، عموم فارغ التحصیلان طرح ولایت از جهت فکری، جزو مستحکم ترین عناصر انقلابی محسوب می شوند.
نه. تلاش مؤثر در جهت وحدت حوزه و دانشگاه
گام هایی که مرحوم آیت الله مصباح در جهت شکل گیری وحدت حقیقی و نه تشریفاتی میان حوزه و دانشگاه برداشتند حقیقتاً کم نظیر بود. چه تلاش هایی که استاد برای عرضه تصویر همه جانبه و معقول از اسلام عرضه دادند و چه روشنگری هایی که برای ابتنای علوم بر جهان بینی الهی انجام دادند. اگر دقت نماییم، همواره بخش مهمی از مخاطبان مباحث علمی علامه مصباح اساتید و دانشجویان دانشگاه ها بودند و تداوم خط فکری استاد مصباح در حرکت های علمی در دانشگاه ها- در علوم و رشته های گوناگون- پنهان نبود. ایشان به جای آنکه تنها به شعار وحدت حوزه و دانشگاه اکتفا کنند، در عمل میدان دار وحدت حوزه و دانشگاه شدند و در طول دهه های اخیر با برقراری ارتباطات وسیع با دانشگاهیان و ایجاد زمینه های مساعد برای ارتباط علمی میان آنها و طیف های متنوعی از نخبگان حوزه، گام های مؤثری در این میدان برداشتند.
ده. پرورش نیروهای علمی توانمند و اثرگذار
از دیگر خدمات بزرگ مرحوم آیت الله مصباح، پرورش شاگردان زبده توسط خودشان و همینطور تربیت صدها تن استاد و محقق توانا از جانب مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) است. امروز از یک طرف شاگردان استاد مصباح خود جزو صاحب نظران و اندیشمندان برجسته و صاحب کرسیِ حوزه و دانشگاه هستند که انشاالله راه استاد بزرگوارشان را با قوت ادامه می دهند و از سوی دیگر، باید از مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) که یکی از برجسته ترین مؤسسات آموزشی و پژوهشی در حوزه شمرده می شود سخن به میان آورد. این مؤسسه که امروز یادگاری پرارزش از مرحوم علامه مصباح است، با ایجاد یک مدل و سیستم تازه برای آموزشِ سطوح عالی حوزه، و ترکیب آن با دروس دانشگاهی- لکن مبتنی بر علوم انسانیِ اسلامی-، جریان تازه و موفقی را برای تربیت نیروی علمی مورد نیاز انقلاب اسلامی در حوزه بوجود آورده است. تا این تاریخ، نه تنها این مؤسسه زنجیره گرانقدری از آثار علمی مهم را به مخاطبانش ارایه داده است بلکه تعداد کثیری نیروی علمیِ قوی از آن خارج شده اند که هر کدام در یک نقطه مهم مشغول خدمت هستند. از نظر من، به جز وجوه علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، یکی از مهم ترین خصوصیت های این مؤسسه تقدیم نیروهایی به جامعه اسلامی است که هم اغلب آنها مهذب هستند و هم انقلابی.
یازده. کوشش برای تحول در حوزه
پس از پیروزی انقلاب و تأسیس نظام اسلامی، بار مسئولیت سنگینی به دوش حوزه منتقل شد که لازمه آن تحول اساسی در حوزه بود. حوزه به علل تاریخی با صدمه های گوناگونی روبرو بود و مهم تر از هر چیز، آمادگی لازم را برای پاسخگویی سریع به نیازهای نوپدید که روز به روز بر حجم آن افزوده می شد نداشت. در چنین شرایطی، آیت الله مصباح جزو معدود شخصیت های برجسته حوزه بود که با فکری باز، انقلابی و آینده نگرانه در جهت تحول در حوزه گام های عملی برداشت و افکار وی در مراجع تصمیم گیری حوزه نافذ بود. هرچند آیت الله مصباح با موانع زیادی برای پیاده سازی طرح های مبتکرانه خود در متن حوزه روبرو بودند اما نقش ایشان در بسیاری از تحولات آموزشی و پژوهشیِ حوزه ها در عصر انقلاب اسلامی را نمی توان نادیده گرفت. از اقدامات مؤثر آیت الله مصباح در جهت تحول گام به گام در حوزه های علمیه می توان به نقش آفرینی در بازطراحی مدیریت مدرسه علمیه حقانی، نقش آفرینی در راه اندازی دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، طراحی و تأسیس مؤسسه در راه حق و بنیاد فرهنگی باقرالعلوم (ع) و در نهایت، مهندسی یک مدل آموزشی و پژوهشی جدید و کارآمد در چارچوب مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) اشاره داشت.
دوازده. تالیفات مؤثر و پرشمار
هرچند من در بحث خودم عمدتاً از اهمیت آثار فلسفی یا آثار استاد در عرصه اسلام سیاسی و انقلاب اسلامی صحبت به میان آوردم اما مرحوم علامه مصباح یزدی آثار علمی متنوعی در رشته های گوناگون علوم اسلامی دارند. از مباحث کلامی و اعتقادی تا مباحث فلسفی، از مباحث قرآنی تا مباحث حقوقی، از مباحث اخلاقی تا مباحث تاریخی و سایر مباحث علمی و معارفی که شمار آثار علمی ایشان را به بیشتر از ۱۷۰ اثر گران سنگ رسانده است. با وجود آنکه بخشی از آثار آیت الله مصباح از دروس شفاهی استاد تشکیل شده است اما نظم و انسجام فکری مثال زدنی استاد و هم ادبیات علمی متقن ایشان، متن دروس شفاهی آیت الله مصباح را هم مانند تألیفات ایشان به مجموعه ای از کتاب های جذاب و مرجع تبدیل نموده است.
در آخر عرایضم به روح پرفتوح استاد بزرگوارمان درود می فرستم و از خدای متعال مسالت دارم درجات ایشان را متعالی نموده و ما را موفق به قدم گذاشتن در راه نورانی ایشان بگرداند.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
منبع: kadodooni.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب