در همایش بزرگداشت شمس و مولانا مطرح شد؛
ریشه پدیده هایی كه فیلسوفان رنج شناسانده اند، در مثنوی وجود دارد
به گزارش كادو دونی ناصر مهدوی در بزرگداشت شمس و مولانا اظهار داشت: ریشه خیلی از پدیده هایی كه فیلسوفان قرن نوزدهم و بیستم درباره رنج شناسایی كرده اند، در مثنوی معنوی مولانا وجود دارد.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر، دهمین نشست بزرگداشت شمس و مولانا با مبحث مولانا و رنج آدمی، عصر روز گذشته سه شنبه ۸ مهر، همزمان با روز بزرگداشت مولانا به همت موسسه سروش مولانا، بدون حضور مخاطب برگزار و از راه صفحه این موسسه در فضای مجازی پخش گردید.
در ابتدا امیر الهامی که اجرای این برنامه را بر عهده داشت، اظهار داشت: مولانا شاعری است که کمترین تناقض در اشعارش دیده می شود و می توان به سخنانش اعتماد کرد. آنچه امروز درباره آن صحبت می شود، مولانا و رنج آدمی است. اینکه هر غمی مترادف با رنج نیست و نگاه ها ودیدگاه های متفاوتی به غم و رنج در آثار مولانا وجود دارد.
سیدحسن اسلامی اردکانی استاد دانشگاه ادیان و مذاهب، سخنرانی خود با مبحث جان پروری درد از منظر مولانا را اینگونه آغاز کرد: همه انسان ها با درد و رنج آشنا هستند. دیدگاه های زیادی درباره ارتباط رنج، انسان و خداوند وجود دارد. برخی به دنبال انکار خداوند و رحمتش با وجود رنج می روند. برخی رنج را رحمت و عدل خداوند می دانند.
وی درباره دیدگاه آخر اظهار داشت: این دیدگاه چند نظریه را شامل می شود؛ اولینش آن است که رنج ناشی از اختیار انسان است. چون که با دادن اختیار به انسان فرصت شرارت هم به او داده شد. نظریه دوم می گوید درد یک امر وجودی است.
این پژوهشگر در ادامه رنج را از دیدگاه مولانا بررسی کرد و اظهار داشت: در نظر مولانا خیر و شر هم از خداوند است این دیدگاه موحدان را از ثنویان جدا می کند. مولانا می گوید شر نسبی است. یعنی انسان همه چیز را از دید خودش می بیند و بد و خوب را از نظر خودش تعیین می کند. انسان خودش را محور عالم می داند و همه چیز را در نسبت با خودش می سنجد. البته این به معنای انکار وجود شر نیست. مولانا معتقد می باشد شر و رنج باعث کمال انسان است و انسان از طریق رنج کشیدن است که کامل می شود. انسان باید به استقبال درد برود. اگر این کار را نمی کند، دردی را که خداوند به سمت او می فرستد را پس نزند. ما از فایده رنج بی خبریم و باید به حکمت خداوند ایمان داشته باشیم. در عرفان رابطه انسان و خدا رابطه دوستی و اعتماد و محبت است. در این رابطه ترس از دوزخ و طمع به بهشت وجود ندارد. بر مبنای همین دیدگاه مولانا معتقد می باشد که همه چیز از رحمت خداوند است و باید به حکمت او اعتماد کرد.
اسلامی اردکانی با معرفی کتاب «انسان در جست وجوی معنا» سخنانش را ادامه داد و اظهار داشت: بر طبق این کتاب انسان هایی که در اردوگاه های نازی مردند، از درد و رنج نمردند، از بی معنایی مردند. مساله انسان بی معنایی است. ما در جهانی زندگی می نماییم که در آن دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه اول می گوید رنج بی معناست، پس کل عالم بی معناست و خدایی هم وجود ندارد. دیدگاه دوم می گوید رنج معنا دارد و جهان خدایی دارد که با حکمت آنرا اداره می کند که باید به آن حکمت اعتماد کرد. این دو دیدگاه عدله برابری دارند، اما بر مبنای دیدگاه روانشناسانه، دیدگاه اول انسان را به یک موجود بی حال بدل می کند. اما دیدگاه دوم کمال انسان را به دنبال دارد.
ناصر مهدوی سخنران دوم این برنامه، صحبت های خویش را با بررسی رنج از دیدگاه مکتب های عرفانی دیگر شروع کرد و درباره این مساله اظهار داشت: خیلی از مکاتب عرفانی زندگی انسان در این جهان را آمیخته با رنج می دانند. رنج احساسی ناخوشایند است که مراتب مختلف دارد. مولانا به خیلی از این مراتب اشاره نموده است. همین اشاره ها سبب می شود بدانیم مولانا چه دید وسیعی به زندگی داشته است.
وی درباره تفاوت رنج و درد توضیح داد: هرچند که برخی فیلسوفان معتقدند درد مربوط به جسم است و رنج مربوط به روح، اما مولانا معمولاً این دو را به یک معنا به کار می برد و آنرا مربوط به مسائل روحی آدمی می بیند.
این مولاناپژوه در ادامه سخنانش درباره تبیین و توضیح رنج انسان در مثنوی توضیح داد: مولانا در فرهنگ زمانه ما تأثیر بسیار گذاشته است. ریشه خیلی از پدیده هایی که فیلسوفان قرن ۱۹ و ۲۰ درباره رنج شناسایی کرده اند، در مثنوی وجود دارد. مثلاً مولانا رنج را فراگیر می داند. او می گوید زندگی با رنج هم راه است. برخی از این رنج ها انسان کش هستند و سبب دور شدن انسان از اهداف می شود، برخی دیگر هم سبب پیشرفتند. مولانا رنج را چهار نوع می داند. سه بخش از آنها رنج تاریک و سیاه است و یکی رنج مثبت و سبز. یکی از آنها نتیجه خاموش کردن چراغ خرد است. وقتی انسان از عقل و خردش بهره نمی برد، خودش را گرفتار رنج می کند. در این حالت هیچ کس نمی تواند به داد انسان برسد. مولانا حتی به تأثیر این بی خردی در اجتماع و در وجود انسان اشاره نموده است.
مهدوی افزود: رنج دوم رنج ناشی از دل بستگی است. دلبستگی به امور بی دوام کسالت روحی می آورد. لذت بردن یکی از نیازهای اساسی بشر است؛ اما این لذت بردن نباید دلبستگی بیاورد. این دلبستگی ها تاریکی وجود می آورد.
وی درباره سومین نوع رنج اظهار داشت: رنج وابستگی یکی دیگر از این رنج هاست. اسیر نگاه دیگران و اسیر تایید دیگران شدن برای انسان رنج به همراه می آورد؛ چونکه با کوچک ترین نقد و انتقادی انسان پریشان می شود. رنج آخ، رنج مثبت است. این رنج ناشی از کوشش برای بالندگی است. فرزانگان و خردمندان این رنج را با جان و دل می پذیرند و از آن برای پیشرفت خود بهره می برند.
در ادامه برنامه فیلمی ضبط شده از اردشیر رستمی پخش گردید. در این فیلم شعر «مولانا در خانقاه شمس» از شهریار خوانده شد.
حسین کمالی، مدرس مدرسه ادیان هارتفورد هم یکی دیگر از سخنرانان این برنامه بود که از راه ویدئوکنفرانس در برنامه حضور پیدا کرد و درباره مبحث رنج و آدمی اظهار داشت: مولانا اقتضائات رنج را می شناخته و با نگاه عارفانه به آن می اندیشیده است. البته برخی نگاه های جامعهنگرانه هم در آن وجود دارد. هرچند در مقایسه با نگاه عرفانی اش کمتر است.
وی درباره درمان مسائل و مشکلات دنیای امروز با عرفان اظهار داشت: پرداختن به این مساله و درمان این مشکلات از راه عرفان کار هرکسی نیست و نمی توان با استناد به این دیدگاه ها و بدون درک و فهم صحیح از آنها به این کار دست زد. مولانا گاهی رنج را به خواب تشبیه می کند و آنرا حقیقی نمی داند. هرجا نشانی از رنج باشد، نشانی از رحمت خداوند هم هست و انسان هرگاه با رنج مواجه می شود، باید به خداوند پناه ببرد.
کمالی در آخر اظهار داشت: خداوند رنج را مقدمه نجات و سعادت معرفی می کند. این درد و رنج محرک طلب نجات است. باید دست در طلب زد و پای در راه نهاد. ارزش طلب به مطلوب است. طلب مسائل بی ارزش از خود آن مساله بی ارزش تر است.
وی سخنانش را با خواندن غزلی از مولانا درباره طلب عشق خداوند برای رسیدن به سعادت، به انتها رساند.
منبع: kadodooni.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب