یادداشت وارده
شعر سپهری در زمانه تكنیك زده ما
به گزارش كادو دونی شعر سپهری از زندگی عاری از بلایا و مصایب تكنیك سخن می گوید و به دست چپاولگر و ویرانگر آن اخطار می دهد. او شاعر زمانه ای است كه بشر انس و الفت با مادر خویش، یعنی طبیعت را باردیگر از سر بگیرد.
به گزارش کادو دونی به نقل از مهر، محمد زارع شیرین کندی، عضو هیأت علمی دانشنامه جهان اسلام و نویسنده کتاب هایی چون «تفسیر هایدگر از فلسفه هگل»، «هایدگر و مکتب فرانکفورت»، «پدیدارشناسی اولین مراحل خودآگاهی فلسفی ما: مقالاتی درباره برخی اندیشمندان و روشنفکران کنونی ایران» و مترجم کتاب هایی چون «لوکاچ و هایدگر: به سمت فلسفه ای جدید» اثر لوسین گلدمن، «نظریه اجتماعی و عمل سیاسی: بررسی رویکردهای پوزیتیویستی، تفسیری و انتقادی» نوشته برایان فی، در تازه ترین یادداشت ارسالی خود به مهر به نقد سخنان ضیا موحد درباره سهراب سپهری که در شماره ۶۶ نشریه «اندیشه پویا» انتشار یافته، پرداخته است. این نقد را در ادامه بخوانید:
«اخیرا در جایی سخنی از دکتر ضیا موحد در تخفیف و تحقیر شعر سهراب سپهری خواندم. ایشان گفته بودند که نیروی اندیشگی شعر سپهری ضعیف و ناچیز است و شعر او به صورت کلی سست و سطحی است. در موضعی نیستم که درباب اظهار نظر یک شاعر درباره شاعر دیگر داوری کنم اما از آنجائیکه تعلق خاطری به شعر دارم و می خوانم و با آن زندگی می کنم چند کلمه در اینباره می گویم.
شاید بتوان اظهار داشت که نوع شعر سپهری مناسب ترین شعر برای شیوه روابط انسان مدرن با تکنیک مدرن است. این نوع شعر، تحت تاثیر آیین دائو، به پذیرش، قرار، رضا، سکوت، انعطاف پذیری و نوعی بی عملی در مقابل هستی و طبیعت فرا می خواند. این نوع شعر با اصل تغییر و تصرف و انقلاب که در اندیشه مدرن، بخصوص در فلسفه مارکس، ظهور و بروز کامل دارد میانه ای ندارد بلکه به آرامش و سازگاری دعوت می کند.
در شعر سپهری، همه اشیا و موجودات طبیعت جان و روح دارند، احساس و ادراک دارند، با آدمیان سخن می گویند. به قول مولوی، همه ذرات عالم در نهان به انسان ها می گویند که ما بیننده و شنونده و مدرک ایم. جاندار انگاشتن اشیا و موجودات طبیعت در تقابل کامل قرار دارد با این اندیشه مدرن که اساساً طبیعت و اشیا و موجودات آن نه تنها فاقد جان و روح اند بلکه صرفا شیء (ابژه) اند، یعنی صرفا متعلق شناخت و دستکاری و تصرف اند. از دیدگاه مؤسس فلسفه جدید، دکارت، حیوانات ماشینی بیش نیستند و هیچ گونه روح و احساسی ندارند. ازاین رو معنا و مضمون شعر سپهری در تضاد با شیء سازی مدرن از موجودات طبیعت است. امروز که بشر خسته مدرن از این همه تخریب طبیعت، آسمان، زمین، دریا و صحرا به جان آمده است و مدام از حفظ محیط زیست می گوید، شعر سپهری اندیشه انگیز، نو، تازه و مفید و مؤثر به نظر می رسد.
شعر سپهری شعر «بودن» و «سرودن» است. هستی را ابتدائا باید سرود. اولین متفکران یونانی، قبل از سقراطیان، هستی را سروده اند. شعر سپهری، شعر زندگی توأم با آرامش و قرار و سکونت است. انسان در این عالم با شعر سکنی می گزیند. شعر سپهری، به تعبیر هیدگر، شعر آزادی است، شعر وارستگی است، یعنی «می گذارد که اشیا باشند.» شعر سپهری نمی خواهد آب رودخانه ها و دریاها آلوده به موادی شود که حاصل ماشین های مدرن است، نمی خواهد هوا و صحرا با دست تکنیکی بشر تسخیر و خراب شود، نمی خواهد دست تکنیکی بشر گل و بلبل، شجر و حجر، پرنده و خزنده را نابود کند.
شعر سپهری از زندگی عاری از بلایا و مصائب تکنیک سخن می گوید و به دست چپاولگر و ویرانگر آن اخطار می دهد. سپهری شاعر عصر سیمان و آهن نیست؛ او شاعر زمانه ای است که بشر انس و الفت با مادر خویش، طبیعت، را باردیگر از سر بگیرد. بیشتر اشعاری که از منظر تعهد سروده می شوند و مضمونشان تشویق و ترغیب برای مبارزه و مجاهده است، اشعاری ابزاری و تاریخ مصرف دار هستند. وانگهی قرار نیست که همه شاعران حماسه سرا باشند. زمانی دکتر براهنی به طعنه و از سر انکار گفته بود که شعر سپهری برای خانمی حامله خوب است که در حیاطی پر از گل و درخت قدم بزند و اشعار سپهری را زیر لب زمزمه کند و در حالیکه بچه درون شکم اش را نوازش می دهد برای مرغ ها و پرندگان هم دانه بپاشد. اما مگر زندگی غیر از این است؟ باآنکه نمی توان انکار کردکه مبارزه و مجاهده هم قسمتی دیگر از زندگی است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب